Il Buco (Michelangelo Frammartino, 2021)

Facebooktwitterpinterestlinkedin

Moderne blockbusters overweldigen kijkers met een bombardement aan prikkels. Er is zoveel te zien dat je uiteindelijk niets meer ziet. Tegenover het visuele geweld staat Il Buco, een film die overrompelt zonder te overvoeren.

In de Italiaanse film Il Buco speelt het landschap van het afgelegen Zuid-Italiaanse Pollinogebergte de hoofdrol. De mensen die erin rondwaren zijn regelmatig niet meer dan bewegende stipjes in de verte. De derde lange film van regisseur Michelangelo Frammartino komt om die reden alleen goed tot zijn recht op een groot scherm. De enige close-ups in de hele film zijn die van het gezicht van een oude herder. Hij rust aan de kant van een smal bergpad en communiceert op bijna zingende wijze met zijn koeien. Het vee graast buiten zijn zichtveld in heuvels en valleien. De bejaarde man houdt een wakend oog op zijn vertrouwde omgeving, behalve wanneer hij in slaap is gesukkeld. Zijn ezel wacht zwijgzaam op gepaste afstand.

In augustus 1961 arriveert een team van jonge speleologen, na een treinreis vanuit het noorden van Italië. Ze gaan op expeditie in de Abisso del Bifurto, een van de diepste grotten ter wereld. Voordat het zover is, slapen ze noodgedwongen buiten bij het station. Frammartino filmt tijdens het ochtendgloren in een ruim totaalshot en vult de vanaf een statief gefilmde scène stapsgewijs met nieuwe details. Links ontwaken twee teamleden naast het stationsgebouw, terwijl rechts mannen in beeld lopen die de nacht hebben doorgebracht in een veld aan de andere kant van het spoor. In een volgend shot staat vooraan in beeld een legervoertuig met erachter mensen die zich voorbereiden op het laatste deel van de reis. Achter hen voert een weg richting horizon. Wanneer later de wagen met het speleologenteam onder een burg doorrijdt, rent op de achtergrond een hondje weg van de camera achter een andere wagen aan. Meermaals wordt buiten met extreme diepte gefilmd, waarbij er honderden meters afstand is tussen actie op de achtergrond en wat op de voorgrond gebeurt. Deze horizontale diepte bereidt de kijker voor op de verticale diepte tijdens de afdaling in de grot.

Ook in het kleine dorpje nabij de opening van de grot zitten scènes vol details en dieptewerking. Binnen het frame bereiden bezige duiven zich voor op de vallende avond, trippelt een kat behoedzaam over dakpannen en verplaatst het team zich als een slang door smalle stegen. In een van de scènes is links een tandarts in de buitenlucht bezig met cliënten, terwijl anderen op hun beurt wachten. Achter het tafereel is tussen twee muren te zien hoe de speleologen voorbijlopen. Je zou het korte moment op pauze willen zetten, er een lijst er omheen doen en het als een schoolplaat aan de muur hangen om zo de beeldcompositie rustig te bewonderen en alles wat in beeld staat nauwkeurig te bestuderen. De terugkerende panorama’s doen denken aan Italiaanse landschapsschilderijen uit de zeventiende en achttiende eeuw. Mensen worden tijdens nachtopnamen met kaarsen verlicht als in een schilderij van Rembrandt. Naar Il Buco kijken is als wandelen door een museum van schone kunsten.

Net als in zijn vorige meesterwerk Le Quattro Volte (2010) is het moderne bestaan ver weg. Het stadsleven is aan het begin van Il Buco even te zien in een televisiereportage over een glazenwasser bij een wolkenkrabber in Milaan, vertoond op een sneeuwerige zwart-wittelevisie. Il Buco laat die naar de wolken reikende Babylonische wereld achter zich. Bij en in de grot is geen plaats voor politieke actualiteit en vrijblijvend amusement. De onderzoekers steken pagina’s uit opinie- en roddelbladen in brand om op verschillende punten in de grot de diepte te peilen. Wat ze beneden aantreffen zijn de ingewanden van de aarde met ontzagwekkende en ook een beetje angstaanjagende immense grotwanden.

Il Buco komt over als een observerende documentaire. In werkelijkheid is het een minutieus geconstrueerde, vrijwel dialoogloze vertelling waarin de regisseur zelfs in staat lijkt om de weersomstandigheden naar zijn hand te zetten. Zoals gebruikelijk in de kalme, meditatieve films van Frammartino is er altijd ruimte voor humor en mysterie.

9/10

One thought on “Il Buco (Michelangelo Frammartino, 2021)

  1. Goed te zien dat je deze film bespreekt. Le Quattro Volte was al zeer de moeite waard en ik had vorig jaar al begrepen dat het één van de hoogtepunten was in Venetië. Had alleen zeker geen reguliere uitbreng verwacht, waarvoor dank aan Imagine film. Eigenlijk vond ik de maximale eenvoud van het einde (de tekening) nog het mooist.
    Mooi geschreven

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *