The Ex viert dit jaar het 45-jarig bestaan. De bandleden werkten vorig jaar, na een pauze die langer had geduurd dan was gepland, aan een set met compleet nieuw werk. In december 2023 was daar al iets van te horen tijdens het Catalytic Festival in Nijmegen en Amsterdam. Het voorlopig laatste Nederlandse concert van de huidige Europese tournee was zondagmiddag in Willem Twee in Den Bosch.

De leden van The Ex hadden de afgelopen jaren veel tijd voor projecten buiten de band om. Daarnaast brachten ze oude Ex-albums opnieuw uit op vinyl en gingen ze door het bandarchief om materiaal te verzamelen voor een boek over The Ex dat geschreven wordt door Belgische auteur Guy Peters (o.a. Gonzo (circus) en Klara). Het plannen van gezamenlijke repetities was een uitdaging. De repeteersessies leverden in 2023 uiteindelijk tien nieuwe nummers op. Ze kwamen zondag allemaal voorbij in de grote zaal van poppodium Willem Twee in Den Bosch. Voorprogramma Brader Mûsîkî was voor de meeste bezoekers nogal een uitdaging. De Koerdische liedjes, die ingetogen met diepe stem werden gezongen terwijl vingers vlot dansten over de snaren van een saz, moesten het opnemen tegen uitgebreide zondagmiddaggesprekken. Verspreid over de vloer speelden kinderen. Alleen in de buurt van het podium was de muziek goed te horen. En als het geklets niet afleidde, dan was er wel een brutale fotograaf die de aandacht opeiste door zijn lens vlak voor het kruis van de muzikant te houden voor een serie artistiek verantwoorde foto’s.

The Ex begon de set met het eerste nieuwe nummer African Beef. Het is altijd spannend om de band met vers songmateriaal te zien stoeien. Het idioom van de band is vertrouwd, met het vaak percussieve spel van gitarist Terrie links, de vol klinkende bas- en boventonen van gitarist Andy rechts en in het midden de Afrikaans klinkende, herhalende melodielijnen van zanger/gitarist Arnold, alles op de rails gehouden door de gefocust drummende Katherina. Terrie en Andy wisselden extra melodische motieven af met noisy uitbarstingen. Onder de attributen die Terrie deze keer gebruikte, waren onder meer een trommelvel, een wit kopje met zichtbare koffieresten en delen van het podium. Een enkele keer probeerde hij met het uiteinde van de gitaarhals de eerder genoemde fotograaf speels opvoedkundige tikjes te geven.

Traditiegetrouw kwam Katherina naar voren om een nummer te zingen in een nummer dat op de setlist van Andy aangeduid werd als Kat Song. Na dit rustpunt volgden de twee hoogtepunten in de set, opnieuw met drums als drijvende kracht. Een reggae-achtige beat met het accent op de derde tel moedigde de gitaristen aan tot een lekker zwaar en rauw swingende riff. Een daaropvolgend melodisch drumpatroon, met onder meer drie koebellen als hoofdbestanddeel, gaf het optreden een extra impuls. Ik kan me heel goed voorstellen dat het vindingrijke drumspel tijdens het maakproces in de oefenruimte een inspirerende basis vormt voor improvisaties van de andere bandleden.

Vanuit het publiek werd om oude nummers gesmeekt. The Ex wachtte daarmee tot aan de toegift en eindigde met Soon All Cities, het openingsnummer van het laatste album 27 Passports. Hoe het nieuwe songmateriaal zal klinken in uitgekristalliseerde vorm zullen we na de zomer kunnen horen wanneer The Ex terug is teruggekeerd voor Nederlandse optreden.