Anna’s War kwam begin deze maand uit in de Nederlandse filmhuizen, bewust getimed vlak voor de nationale dodenherdenking. De oorlog van Anna vindt plaats in het interieur van een oude school waar het meisje is ondergedoken en in haar eentje probeert te overleven.
Anna’s War begint met een zwart scherm. Op de soundtrack is te horen hoe Anna’s Joodse familie thuis in de Oekraïne wordt geëxecuteerd door Duitse bezetters en enkele collaborerende Oekraïners. Het eerste wat we zien is een close-up van de rulle grond waar lichamen half liggen begraven, gefilmd door een zwevende camera. Opeens beweegt er iets. De lijkbleke Anna (Marta Kozlova) komt bij bewustzijn en kruipt onder haar dode moeder vandaan. Het zesjarige meisje wordt opgevangen door een ouder echtpaar. Ze geven haar kleren en schoenen en brengen haar naar een oude school die wordt ingericht tot lokaal hoofdkwartier van de nazi’s. Anna weet dat ze niemand kan vertrouwen en verstopt zich direct in de schacht van een ongebruikte open haard. ’s Avonds, als iedereen weg is, sluipt ze door de vertrekken, op zoek naar eten en drinken.
Het zwart uit het begin van de film keert telkens terug wanneer de ene scène overgaat in de volgende. Het is alsof Anna iedere keer opnieuw uit de donkere aarde tevoorschijn moet komen om de dag te beginnen. Vele voorwerpen om haar heen verwijzen naar de dood. In de voormalige biologieklas hangen nog steeds tekeningen van lichaamsdelen en in de kast staan potten met dieren op sterk water. Ratten sterven in vallen, tussen de kaken van een kat of door toedoen van rattengif. Er is in deze omgeving geen gelegenheid voor emoties. Huilbuien of het geluid van angstige ademhaling kunnen het meisje verraden. Het enige wat ze kan doen is zich stilhouden en creatieve manieren bedenken om te overleven.
Weken gaan voorbij, maar het kunnen ook jaren zijn. We ervaren de gebeurtenissen via Anna’s ogen en weten daarom niet wat er in de buitenwereld gaande is. Vanuit haar schuilpositie ziet ze overdag meestal alleen voeten van mensen die zich nabij de haard bevinden. Het kinderlijke perspectief wordt extra vertekend door de gebarsten spiegel waar Anna doorheen kan kijken. De versplintering van het beeld is een manier om in het hoofd van Anna te stappen en te zien hoe daar de werkelijkheid wordt vervormd. Ze ervaart haar lot als een personage in een gruwelijk sprookje waarin Duitsers bedreigende reuzen zijn. Ze gaat de strijd aan tegen monsters in de vorm van de wakende Duitse herders.
De film geeft genoeg aanwijzingen voor een extra interpretatie van Anna’s situatie. In een surrealistische scène belandt ze ’s nachts per ongeluk tussen feestende soldaten. De verklede mannen zijn te dronken om zich af te vragen wat de zesjarige in hun midden doet. Ze beweegt zich tussen feestvierders als een spookverschijning. Anna is een geest geworden die misschien tot op de dag van vandaag door de vertrekken dwaalt.
8/10