De filmpauze is een slechte gewoonte waar je tegenwoordig alleen buiten de Randstad ongevraagd mee geconfronteerd wordt. In het jaar dat Cineville werd geïntroduceerd was er in Amsterdam nog één bioscoop waar de pauze voor oponthoud kon zorgen. Meestal meed ik die plek door naar een andere aanbieder te gaan, behalve toen 35 rhums van Claire Denis in première ging en er geen andere keuze was.
Hoe zouden mensen reageren als tijdens een pianoconcert van pak ‘m beet Rachmaninov de pianist tijdens het moment suprême, in de overgang tussen twee maten ergens halverwege het stuk, stopt met spelen, van de pianokruk wegloopt, achter de coulissen een sigaret opsteekt en pas na een minuut of tien terugkeert om de draad weer op te pikken? De kans is groot dat het publiek in opstand komt. De muzikant zal niet gelyncht worden, maar kan een verdere carrière aan de top voorgoed vergeten.
Zo vanzelfsprekend als een compositie uit de klassieke muziek of hedendaags gecomponeerde muziek als onaantastbaar kunstwerk behandeld wordt, zo vogelvrij is de cinema, althans in de ogen van sommige bioscoopexploitanten. Zij mogen ongestraft en zonder toestemming van de makers een film in tweeën hakken. Hun kruideniersmentaliteit gaat ten koste van verhaalopbouw, verteltempo, structuur en filmritme. Ze halen de toeschouwers uit de filmdroom omdat de omzet aan de bar zwaarder weegt dan de filmervaring.
Bij films langer dan vier uur kan een pauze natuurlijk geen kwaad en hebben de makers zelf een geschikt moment uitgekozen. 35 rhums duurt geen vier uur, maar desondanks werd in 2009 achter onze rug halverwege te vertoning van deze film de guillotine tevoorschijn gehaald voor een ongewenste onderbreking. De pauze brak 35 rhums in tweeën op het moment dat de kijker zorgvuldig een van de belangrijkste scènes binnen wordt geleid. Vader Lionel (Alex Descas) en dochter Joséphine (Mati Diop) stranden vanwege een defecte auto samen met buurvrouw Gabrielle (Nicole Dogué) en de heimelijk op Joséphine verliefde buurjongen Noé (Grégoire Colin) in een hevige regenbui. Ze zoeken een tijdelijke schuilplek in een café dat eigenlijk net wil gaan sluiten. Het verblijf in het café blijkt het begin van veranderingen in de relaties tussen de personages.
De bioscoop (*) zette de schaar in een vloeiend verlopende beweging, op het moment dat de cafédeur achter het hoofdpersonage sluit en de eigenaresse van de zaak haar natgeregende klanten iets wil zeggen. Vervolgens moesten de bioscoopbezoekers verplicht ruim tien minuten nutteloos naar een gesloten rood gordijn staren tot het doek weer werd vrijgegeven voor de rest van de scène. Het mag duidelijk zijn dat Claire Denis geen pauze had gepland en zeker niet op het genoemde moment. Hoe zou ze reageren als ze hoort dat haar werk in Nederland op sommige plekken stelselmatig wordt verminkt?
Onlangs merkte ik tijdens het thuis opnieuw bekijken van 35 rhums hoe sterk de herinnering aan de onderbreking nog steeds is. De pauze heeft voorgoed een litteken achtergelaten.
(*) De bewuste zaal noem ik bewust niet bij naam omdat de pauze daar een jaar na de start van Cineville gelukkig geschrapt werd en ik er sindsdien weer graag kom.