De Griekse mythe over Orpheus en Eurydice was dit jaar inspiratiebron voor zowel de Franse film Portrait De La Jeune Fille En Feu als The Invisible Life Of Eurídice Gusmão. In de Braziliaanse film zijn het geen vriendinnen maar twee zussen in Rio de Janeiro die door omstandigheden van elkaar gescheiden worden.
De mythische Eurydice wordt van haar geliefde Orpheus gescheiden omdat ze in de onderwereld belandt na de beet van een gifslang. De zussen Eurídice (Carol Duarte) en Guida Gusmão (Julia Stockler) leven in The Invisible Life Of Eurídice Gusmão gescheiden van elkaar door toedoen van een koppige vader (António Fonseca). Guida wil zonder zijn toestemming bepalen met wie ze trouwt en vertrekt begin 1951 zonder aankondiging met een Griekse matroos naar Europa. Als ze aan het eind van het jaar terugkeert, is ze ongehuwd en hoogzwanger. Vader weigert Guida nog langer als dochter te erkennen en stuurt haar terug de straat op. Op Guida’s vraag waar Eurídice is antwoordt hij dat zij studeert op het conservatorium in Wenen. In werkelijkheid heeft Eurídice haar droom om professioneel pianist te worden niet kunnen verwezenlijken omdat ze moest trouwen met Antenor (Gregorio Duvivier), zoon uit een welgestelde familie. De brieven die de zussen elkaar tien jaar lang schrijven en via het ouderlijk huis naar elkaar sturen, worden nooit beantwoord. De vrouwen wonen in dezelfde stad zonder dat van elkaar te weten.
The Invisible Life Of Eurídice Gusmão laat zien hoe vrouwen in de patriarchale samenleving van Brazilië in de jaren vijftig in een onderschikte rol worden gedwongen. Eurídice probeert in haar liefdeloze huwelijk het idee van een muziekcarrière levend te houden, maar ziet haar kansen verspeeld als ze zwanger wordt. Guida moet zich staande zien te houden in een stad waar de kansen voor een alleenstaande moeder klein zijn. Ze belandt noodgedwongen in de prostitutie om haar kind te kunnen opvoeden en legt geld apart voor een reis naar haar zus in Wenen. Guida heeft echter toestemming van een echtgenoot nodig voor het verkrijgen van de benodigde reispapieren.
De film schakelt heen en weer tussen de afzonderlijke levens van beide zussen. De sterke uitstraling van beide actrices voorkomt dat de ene verhaallijn de ander overschaduwt. Julia Stockler is een strijdlustig Guida. Carol Duarte laat Eurídice tijdens de ontnuchterende huwelijksnacht binnen één scène overtuigend veranderen van optimistische dromer in een teleurgestelde volwassen vrouw. Je kunt vraagtekens zetten bij de rol van de moeder (Flávia Gusmão) in de hele affaire. Haar volhardende zwijgen wordt steeds onwaarschijnlijker naarmate de plot vordert. Voor het (melo)drama kan dat natuurlijk geen kwaad, maar het kwam op mij iets te gekunsteld over. Dat doet overigens niets af aan het aangrijpende einde van de film.
The Invisible Life Of Eurídice Gusmão ziet er prachtig uit. De beelden van director of photography Hélène Louvart (bekend van onder meer haar werk voor Alice Rohrwacher) beloven in al hun versterkte kleuren een beter leven dan de hoofdpersonages krijgen. Het sounddesign van Waldir Xavier valt direct op in de openingsscène. Daarin zit de sterkste verwijzing naar de mythe van Eurydice en haar verblijf in de Griekse onderwereld. Eurídice raakt aan het begin van de film tijdens een wandeling terug naar huis gescheiden van de sneller lopende Guida. Ze verdwaalt in een donker bos waar ze wordt omringd door dreigende geluiden van apen. De vrouw is bang, want zonder haar zus voelt ze zich opgezogen door de duisternis. De regelmatig in het geluidspalet terugkerende bosgeluiden houden het angstige gevoel in stand van een leven waarin het licht niet zal terugkeren.
8/10
Beste Gert,
Ik ben me echt rot aan het zoeken naar wat het eerste stuk is dat zij speelt in de huiskamer. Weet jij hoe ik aan die informatie kom?
Beste Kim,
Op internet vond ik dat in de film onder meer Prélude Op. 28, no 4 van Chopin gespeeld wordt. https://www.youtube.com/watch?v=CU9RgI9j7Do.
Is dit het stuk waar je naar op zoek bent?
Hoi, dank je voor je bericht! Helaas is dat hem niet, weet ik omdat ik die al speel. Zou er niet ergens een score moeten bestaan van alle filmmuziek? Zijn daar websites voor? In de aftiteling stond het ook niet en de soundtrack betreft niet de pianomuziek. Is dat niet gek?
Het was even zoeken in de aftiteling, maar dit zijn naast Chopin alle muziekstukken die in de film gebruikt worden naast de originele filmmuziek (spelling volgens de aftiteling): Minueto in G Minor, BWV ANH. 115 (J.S. Bach), Pièces Lyriques, Op. 47 No. 3: Melodie (Grieg), Auf Dem Wasser Zu Singen, D. 774 (Schubert), Hungarian Rhapsody No. 2 (Liszt) en Estranha Forma De Vida (Alfredo Rodrigo Duarte/Amália Da Piedade Rodrigues).
Gert, je bent mijn held!!!
(Twee jaar later) Geweldige film, onlangs op tv. Ook ik was op zoek naar de gebruikte muziek, en kwam zo op dit blog terecht.
Over Chopins Prélude Op. 28, no 4, ik weet niet of deze in de film verwerkt zit. Als het gaat om de scene waarin Eurídice auditie doet https://www.youtube.com/watch?v=AgpgsgKEtoY , dit stuk wordt door Shazam herkend als Chopins Étude No.9 in F Minor, Op. 10. Daar lijkt het voor mij als leek inderdaad sterk op. Shazam identificeert zelfs de uitvoerder als Janina Fialkowska, onvoorstelbaar dat een stukje software dat zou kunnen, maar het *is* natuurlijk mogelijk.
Dit voor de volledigheid. Mooi blog, dank.
Ik kan me herinneren dat het twee jaar geleden enige tijd kostte om de muziek te identificeren en weet niet meer of de aftiteling daarbij enige hulp bood. Bedankt voor de volledigheid!