Veertig jaar na de oprichting van Nasmak (1978-1984) stonden enkele leden van deze Brabantse band gisteren na lange tijd weer op het podium. Gitarist/zanger Joop van Brakel en drummer Toon Bressers namen in Q-Factory in Amsterdam-Oost de eerste exemplaren in ontvangst van de compilatie-lp Beautiful Obscenery. Ter gelegenheid van deze uitgave kon een gezamenlijk optreden niet uitblijven.
Postpunkband Nasmak voegde begin jaren tachtig een flinke dosis funk toe aan hun muziek, net als hun Britse genre- en generatiegenoten Gang Of Four en The Pop Group. In tegenstelling tot die twee bands had Nasmak geen politieke agenda. De Brabanders waren meer geïnteresseerd in muzikale experimenten. Ze koppelden het rockinstrumentarium aan geluidsgeneratoren (zogenaamde kraakdozen) en tapes en gaven hun muziek mede structuur met behulp van associatieve en abstracte songteksten. Nasmak groeide uit tot een van de bekendste exponenten van de Ultra-beweging. De Nederlandse muziekpers riep het tweede album 4our Clicks (1982) meermaals in polls uit tot een van de beste platen ooit door een Nederlandse groep gemaakt.
4our Clicks is het beste startpunt om Nasmak te leren kennen. Wie de meest avontuurlijke kant van de band aandurft kan terecht bij Indecent Exposure, een serie van in totaal zes cassettes met schetsen, jamsessies en andere geluidsflarden uit de oefenruimte, aangevuld met live-opnamen. Indecent Exposure geeft toegang tot het laboratorium van Nasmak. Je hoort probeersels uitgroeien tot complete nummers, waarvan sommige nooit op plaat zijn verschenen. De originele cassettes uit 1981 en 1982 zijn verzamelobjecten geworden, dus als je ze compleet wilt beluisteren moet je op internet enig speurwerk verrichten. Een behapbare versie van de in totaal 441 minuten durende verzameling is de nieuwe compilatie Beautiful Obscenery, in 300 genummerde exemplaren op vinyl uitgebracht door Collectable Vinyl uit Alkmaar. Aan de wisselende geluidskwaliteit te oordelen lijkt het erop dat bij gebrek aan mastertapes de cassettes als bronmateriaal zijn gebruikt, maar dat maakt de plaat niet minder de moeite waard als historisch document.
Bij de albumpresentatie in de kleine, donkere kelder van Q-Factory waren afgelopen vrijdag van Nasmak alleen de leden Joop van Brakel en Toon Bressers aanwezig. Zangeres Truus de Groot uit de eerste bezetting, toen de band nog in het Nederlands zong en Nasmaak heette, was vertegenwoordigd in de vorm van een videoclip. Joop van Brakel betrad als eerste muzikant het podium voor de uitvoering van twee drastische herinterpretaties van Nasmak-klassiekers. De dansbare elektronische begeleiding bij het eerste nummer kwam volledig uit de laptop en was alleen als Nasmak herkenbaar vanwege de teksten en de karakteristieke, hoge stem van Van Brakel. Hij speelde vervolgens als singer-songwriter op akoestische gitaar I Hope I Am Gonna Rain Today. Toon Bressers had ondertussen plaatsgenomen achter zijn drumkit.
De drummer onderbrak het getokkel van zijn voormalige bandlid met enkele onverhoedse klappen en luidde daarmee het begin in van een korte gezamenlijke set. Joop van Brakel haalde loops en sequencerloopjes uit zijn laptop en stoeide met gitaarsamples terwijl Toon Bressers in rechte lijnen drumde die hij in onregelmatige patronen door elkaar heen verweef. De twee muzikanten hadden eerder op de dag voor het eerst gerepeteerd en wisten niet precies welke kant hun optreden zou opgaan. Bij hun zoekende performance leken ze ieder soms een eigen, afwijkende route te bewandelen. Het was alsof het publiek aanwezig was in de oefenruimte, wat natuurlijk uitstekend paste bij het concept van de Indecent Exposure-serie.
Peter Sijbenga en Jelle Buma lieten later op de avond tijdens hun optreden niets aan het toeval over. De twee Friese muzikanten kwamen met hun eerbetoon heel dicht bij het originele bandgeluid van Nasmak. Bassist/zanger Sijbenga (It Dockumer Lokaeltsje, Deinum) is niet alleen een groot fan van Nasmak. Hij vormde begin deze eeuw samen met Bressers en Van Brakel de band Dish Hunt en is dus zeer vertrouwd met hun muzikale idioom. Drummer Jelle Buma (Deinum, Mercy Giants, Solbakken) voegt in zijn solowerk net als Bressers via drumpads samples toe en speelt met een vergelijkbare machinale precisie. Het duo deed hoogtepunten van 4our Clicks weer als nieuw klinken. Dat is geen eenvoudige opgave, want de zangpartijen volgen in Nasmak-nummers regelmatig een andere maatsoort dan wat de ritmesectie speelt. Het kostte Sijbenga volgens eigen zeggen enige inspanning om hand- en zangcoördinatie volledig op elkaar af te stemmen, maar dat stond een geslaagde uitvoering geenszins in de weg.
Beautiful Obscenery is mogelijk het begin van een reeks vinyluitgaven met muziek van Indecent Exposure. Het verhaal van Nasmak maakt deel uit van het boek over Nederlandse postpunk dat muziekjournalist Richard James Foster binnenkort zal uitgeven en waarvan hij gisteren alvast een voorproefje gaf. Met een beetje geluk is het optreden van Peter Sijbenga en Jelle Buma te beluisteren in een van de uitzendingen van het radioprogramma X-Rated op de Concertzender.