Chronic (Michel Franco, 2015)

Facebooktwitterpinterestlinkedin

Chronic 01

Het gedrag van verpleger David in het aangrijpende drama Chronic roept veel vragen op. Sommige vragen worden in de loop van het verhaal door de personages zelf beantwoord, maar meestal moet de kijker zelf antwoorden zien te vinden. De manier waarop de film eindigt zorgt voor de meeste vraagtekens. Dat einde, en de weg daarnaartoe, kan alleen besproken worden door uitgebreid op de inhoud in te gaan. Ik raad je aan Chronic eerst te zien voordat je onderstaande recensie gaat lezen.

[Spoilers]
David (Tim Roth) geeft in Chronic weinig over zichzelf prijs. We leren hem kennen aan de hand van zijn activiteiten en die roepen in de eerste scène meteen vragen op. Het hoofdpersonage wordt geïntroduceerd als een stalker. In de uitgebreide opening volgt hij met zijn auto iemand van wie we pas veel later weten wat haar naam is en wat haar relatie is ten opzichte van David.

In de volgende, ongemakkelijk lange scène zien we een liefdevolle David. Hij verzorgt met veel geduld de ernstig zieke Sarah (Rachel Pickup). De scène toont een intimiteit die vragen oproept over de relatie tussen de twee. Zij laat toe dat hij haar uitgebreid wast. Wat hij doet is zeer intiem, maar niet zonder gepaste professionele afstand. Op dit moment weet de kijker nog niet wat Davids beroep is en zou je kunnen denken dat de man en de vrouw een stel zijn.

Chronic 02

David is als verpleger zo intensief bij zijn cliënten betrokken dat zijn leven volledig door het werk wordt ingenomen. Tijdens spaarzame vrije momenten heeft hij nauwelijks contact met de buitenwereld. Thuis in het donker op de bank bekijkt hij Facebookfoto’s van iemand over wie we pas veel later meer te weten komen. Hij bezoekt regelmatig de sportschool waar hij zich in het zweet rent op een van de loopbanden. Het apparaat staat symbool voor een leven dat niet vooruit komt. Na het overlijden van Sarah slaat David verder contact met haar familie af en gaat hij direct door naar volgende cliënt John (Michael Cristofer), een architect die na een beroerte aan zijn bed gekluisterd is.

Het is geen toeval dat aan het begin van de film de suggestie wordt gewekt dat David een stalker is. De verzorger heeft moeite met het loslaten van anderen. Door zeer intensief met zijn cliënten om te gaan claimt hij ze als het ware. Het liefst sluit hij andere mensen uit, inclusief de naaste familie. De familie van John pikt dat niet langer en neemt maatregelen.

Chronic (Tim Roth & Michael Cristofer)

Chronic (Tim Roth & Michael Cristofer)

Pas laat in de film krijgt de kijker meer over Davids verleden te weten, over zijn voorbije huwelijk en de ziekte en de dood van zijn zoontje. De jongen was ernstig ziek en werd door zijn vader verzorgd tot het lijden ondraaglijk werd. Vader zag geen andere uitweg meer en pleegde eigenhandig euthanasie. De toegewijde manier waarop David met zijn cliënten omgaat, komt direct voort uit de zorg die hij zijn zoontje heeft gegeven. Hij kan het verleden niet meer loslaten; het verzorgingswerk is het enige dat zijn leven nog enige betekenis geeft. Het houdt de herinnering aan zijn zoontje tastbaar.

Zonder zijn werk heeft David niet meer het gevoel iemand te zijn. Dat verklaart waarom hij kameleontisch gedrag vertoont en zich soms als een ander voordoet. Hij doet net alsof hij getrouwd was met Sarah en beweert later zelf een architect te zijn. Tim Roth geeft door middel van zijn lichaamshouding vorm aan Davids gebrek aan levenslust. Als hij loopt blijven zijn armen levenloos aan beide zijden van zijn lichaam bungelen. De acteur laat zijn hoofd ingezakt tussen de schouders hangen waardoor het lastig is het hoofd op te tillen en goed naar de wereld om hem heen te kijken.

Tim Roth & Sarah Sutherland (dochter van Kiefer Sutherland) als David en zijn dochter Nadia

Tim Roth & Sarah Sutherland (dochter van Kiefer Sutherland) als David en zijn dochter Nadia

De dood blijft David achtervolgen. Derde cliënt Martha (Robin Bartlett) kent zijn verleden en vraagt hem een einde te maken aan haar uitzichtloze leven. Het zou me niet verbazen als hij Sarah ook eigenhandig heeft geholpen met sterven en dat de familie van John niet langer meer van zijn diensten gebruik wil maken omdat ze over de euthanasie van zijn zoontje hebben gehoord.

De cirkel is rond wanneer David tegen het eind van de film een tiener als cliënt krijgt toegewezen die waarschijnlijk dezelfde leeftijd heeft als zijn zoontje. Omdat David weer terug is bij af denk ik dat het leven voor hem verder geen zin meer heeft en dat hij zelf besluit om er een einde aan te maken. De dodelijke aanrijding aan het slot van de film is naar mijn idee geen ongeluk, maar Davids opzet. Hij rent tijdens het joggen bewust door rood.

Het slot overvalt de kijkers als ijskoud water dat over hen wordt uitgegooid. Ik voelde Zaal 2 van Kriterion schudden door toedoen van de schok die de botsing bij het publiek teweegbracht. ‘En toen kwam er een olifant met een lange snuit en die blies het verhaaltje uit’, was mijn eerste gedachte. Als het geen bewust gekozen dood betreft dan is de fatale klap weinig meer dan een banaal schokeffect. In dat geval is het plotselinge einde een onnodig uitroepteken aan het slot van een hele lange zin en een kunstgreep die meer past bij horrorfilms of zwarte komedies, zoals het recente Liza, The Fox-Fairy, dan in een zorgvuldig opgebouwd drama dat tot dan toe gaat over het lijden dat hoort bij een langzaam sterfproces.

8/10

One thought on “Chronic (Michel Franco, 2015)

  1. Mooie recensie. Chronic was onlangs op TV. Wat me opviel (spoilers!), David doet steeds wat zijn cliënten hem (impliciet) vragen. Zoals je beschrijft, gedraagt hij zich bij de eerste client als een echtgenoot, bij de tweede houdt hij de familie weg (de client zei dat hij bang was om afhankelijk van zijn familie te worden), de derde helpt hij met euthanasie. De opdracht van de vierde client luidt: “Fuck off.” Het zijn de laatste woorden in de film. Daarna zien we David bij zijn noodlottige hardlooprondje. Hij kijkt steeds kort naar links als hij een weg oversteekt, ook vlak voordat hij wordt aangereden.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *