Julianne Moore in Chloe
Ik haat internet, zegt Chloe (Amanda Seyfried) in de gelijknamige film van Atom Egoyan. Internet is in het moderne westerse leven een middel ter vervanging van directe communicatie en lichamelijk contact. Mensen creëren een gewenste identiteit op de eigen homepage, discussiëren in de chatbox, flirten via SMS, daten via e-mail en beëindigen de relatie tijdens een webcamgesprek. Dat laatste overkomt Michael (Max Thieriot), de zoon van gynaecoloog Catherine (Julianne Moore) en universitair docent David (Liam Neeson). Moeder Catherine weet niet of ze blij of verdrietig voor haar zoon moet zijn nu zijn relatie is verbroken. Ze ziet hem natuurlijk niet graag ongelukkig, maar heeft de aanwezigheid van zijn vriendin als een bedreiging ervaren. Het meisje maakte de moeder zowel jaloers als bewust van haar eigen ouderdom. De tijd van de moederlijke omhelzing (te zien op een van de foto’s in het huis) is definitief voorbij – zoonlief zal het ouderlijke huis spoedig verlaten. De afstand tussen de twee zal alleen maar groter worden.
Niet alleen haar zoon staat op het punt te verdwijnen, maar ook tussen Catherine en echtgenoot David is de kloof aan het vergroten. Hun huwelijk mist de liefde van vroeger en voelt steeds meer aan als de voortzetting van een zakelijke transactie. David is vanwege zijn werk vaak van huis en mist op zijn verjaardag een verrassingsfeest dat zijn vrouw heeft georganiseerd. De volgende dag onderschept Catherine een SMS-bericht met een foto van David en een van zijn studentes. Catherine vermoedt een buitenechtelijke relatie en in plaats van haar man met haar vermoeden te confronteren, schakelt ze call girl Chloe in. Ze geeft de jonge vrouw de opdracht tegen betaling zogenaamd toevallig haar man te ontmoeten in zijn vaste koffiehuis, om te zien in hoeverre hij op Chloe’s flirt ingaat.
[Spoilers!]
In meerdere recensies die ik las over Chloe wordt de stap van Catherine als ongeloofwaardig ervaren, want haar actie is immers bij voorbaat contraproductief. De eigenaardige keuze van de vrouw wordt gezien als de oorzaak van het mislukken van de film. Deze recensies vergissen zich in de ware motivatie van Catherine. De vrouw gebruikt Chloe doelbewust als een intermediair tussen zichzelf en haar man. Ze veinst overstuur te zijn wanneer ze uit Chloe’s uitgebreide verslagen hoort dat de ontmoetingen steeds meer seksueel getint worden, maar in werkelijkheid voelt Catherine zich door de verhalen emotioneel dichter bij David, een ervaring die haar opwindt. Misschien weet ze zelfs al wat de oplettende kijker vanwege het filmperspectief al snel doorheeft: Chloe verzint haar ontmoetingen.
Amanda Seyfried in Chloe
De afspraakjes tussen de vrouw en het hoertje leiden meer en meer tot lichamelijk contact. Niet alleen Chloe’s verhalen dienen als een schakel tussen Catherine en David, maar ook haar lichaam. Dit gegeven begint zorgwekkende vormen aan te nemen als Catherine een punt zet achter de ontmoetingen en Chloe uit teleurstelling contact zoekt met zoon Michael. Ze identificeert zich met Catherine en neemt onder de dekens de rol van moeder op zich op een manier die op z’n minst als ongepast kan worden beschouwd. De call girl vervult het diepgewortelde verlangen van de moeder om zeer intiem met haar zoon te zijn. En zo sluipt het thema incest in het verhaal. Atom Egoyan gaat wat dat betreft inhoudelijk behoorlijk ver voor een commerciële film, als je de film tenminste interpreteert zoals hierboven beschreven. Aan het oppervlak is Chloe een ordinaire erotische thriller met voorspelbaar einde.
Chloe is Egoyans eerste remake en de eerste film die hij niet zelf heeft geschreven. De Canadees heeft veel ruimte om zijn eigen visie op het moderne gezinsleven vorm te geven, maar het scenario van Erin Cressida Wilson dwingt hem helaas tot thrillerclichés. De film neemt daardoor in het laatste kwartier drastisch in waarde af. Net als Alex Forrest (Glenn Close) in Fatal Attraction (Adrian Lyne, 1987) wordt Chloe’s rol uiteindelijk gereduceerd tot die van boeman. Als in een commerciële film het heilige huwelijk van buitenaf wordt bedreigd, is het in Hollywood gebruikelijk dat de bedreiging uiteindelijk wordt geëlimineerd, ook al is deze persoon niet per se de hoofdschuldige.
Het einde verdient zeker geen schoonheidsprijs, maar tot die tijd kan Egoyan zich op kenmerkende wijze uitleven op zijn vaste thema’s. Zijn wereld is onverminderd kil en zijn personages communiceren op afstand. Aanraking en menselijke warmte zijn uit den boze. De afstandelijkheid van gynaecoloog Catherine uit zich in haar smetteloos witte praktijk. In haar werkruimte is enkel ruimte voor de ratio. In haar beleving is een orgasme slechts een samentrekking van spieren. De kilheid van haar leven komt tot uiting in de moderne rode blokkendoos die moet doorgaan voor een woning.
Binnenshuis overheerst opnieuw het wit. Aan de muren hangen foto’s, schilderijen en tekeningen waarop de leegte wordt benadrukt. In twee kunstzinnige foto’s staan personages in de marge afgebeeld (op de ene foto liggen anonieme onderbenen gespreid op een bed, op de ander is een glimp van een schouder waarneembaar), alsof ze eigenlijk geen deel uitmaken van het beeld, net zoals David en Michael steeds minder deel uitmaken van het leven van Catherine.
Atom Egoyan weet een echt happy end te vermijden. Het gezin is herenigd, maar in de slotscène blijft de afstand tussen moeder, echtgenoot en zoon onverminderd groot. De status quo is hersteld, zonder dat iemand daar gelukkiger van wordt. Catherine steekt haar wilde haren letterlijk terug in een knot, gebruik makend van een object dat haar band met Chloe vertegenwoordigde: de haarspeld.
7/10