Arabian Nights (Miguel Gomes, 2015)

Facebooktwitterpinterestlinkedin
Arabian Nights (Crista Alfaiate als Scheherazade)

Arabian Nights (Crista Alfaiate als Scheherazade)

Het gebeurt niet vaak dat een regisseur uit zijn eigen film probeert te ontsnappen. De Portugees Miguel Gomes doet een poging aan het begin van zijn drieluik Arabian Nights. Zijn vluchtgedrag komt voort uit een schuldgevoel over de fantasiefilm die hij van plan is te maken terwijl elders in de stad een scheepswerf wordt gesloten en vele arbeiders hun baan verliezen. Gomes kijkt korte tijd diep peinzend in de camera voordat hij geheel onverwacht de benen neemt. De filmcrew rent achter de regisseur aan en weet hem uiteindelijk met enige dwang op andere gedachten te brengen. Arabian Nights kan eindelijk echt beginnen.

Het driedelige Arabian Nights is geen verfilming van de beroemde vertellingen van Duizend-en-een-nacht. De Arabische legendes dienen als basis voor een onorthodox exposé over Portugal in de periode 2013 en 2014 toen er veel economische malaise in het land heerste door toedoen van het bezuinigingsbeleid van de zittende regering. Fantasie en humor verlichten de rauwe actualiteit een beetje in een filmreeks die bestaat uit een mix van fictie en documentaire. Soms lopen verschillende verhaallijnen en documentaires door elkaar heen. De toeschouwer mag zelf thematische links leggen.

Arabian Nights (regisseur Miguel Gomes midden in het zand)

Arabian Nights (regisseur Miguel Gomes midden in het zand)

In de eerste film The Restless One vertellen oudere havenarbeiders hoe ze hun leven na het ontslag opnieuw proberen vorm te geven, wetend dat ze vrijwel kansloos zijn op de arbeidsmarkt. Hun interviews worden afgewisseld met een documentaire over een man die zich heeft gespecialiseerd in het verbranden van wespennesten. Later in de film speelt een luidruchtige haan een hoofdrol. The Desolate One bestaat uit drie fictieve verhalen. In deze tweede film uit de trilogie volgen we een oude vogelvrije rebel die uit handen van de politie probeert te blijven, zijn we getuige van een wonderlijke rechtszaak in een openluchttheater en maken we via het hondje Dixie kennis met de bewoners van hoogbouw in een buitenwijk van Lissabon.

arabian nights 2

Een enkele keer verzandt het drieluik in flauwiteiten, zoals de episode in de eerste film over de erecties van een groep politici en industriëlen. Het overdreven acteerwerk tijdens de steeds gekker wordende rechtszaak vergt ook enig doorzettingsvermogen, al werd er bij mij in de zaal bij die episode het hardst gelachen. Het kost enige tijd voordat in de verzameling verhalen rode draden zijn te ontwaren. Zo proberen verspreid over de drie films meerdere mensen en dieren uit te breken, zoals de haan uit zijn kooi, Scheherazade uit de greep van de sultan, de zeemeermin uit de buik van een gestrande potvis, flatbewoners uit hun uitzichtloze bestaan en een oude man die verstrikt zit in een vogelvangnet.

In het laatste deel The Enchanted One legt Miguel Gomes een link tussen vertelster Scheherazade (Crista Alfaiate) en de bewoners die proberen te overleven in de buitenwijken. De jonge koningin komt in het begin van de derde film uitvoerig in beeld, omringd door aanbidders en geesten uit de fles. De enige manier waarop ze het huwelijk met de sultan kan overleven is door hem elke nacht bijzondere verhalen te vertellen. Vertelkunst is haar redding. In de nieuwbouwwijk wonen veel voormalige bewoners van een sloppenwijk. Zij moesten gedwongen verhuizen omdat hun bouwvallige woningen tegen de vlakte gingen. Opvallend veel van de werkloze mannen doden de tijd door zich obsessief bezig te houden met hun zingende goudvinken. Het gezang van de vogels is hun redding.

arabian nights 1

Arabian Nights is een bloemlezing van legendes en maakt een sprookje van het dagelijks leven. Scheherazade vertelt in The Enchanted One meerdere nachten achter elkaar over de vogelhouders, waar ze vandaan komen, hoe ze zich voorbereiden op de zangwedstrijden en hoe ze hun geliefde vinken nieuwe liedjes proberen aan te leren. Het vogeltje dat binnen een vastgestelde tijd de meeste liedjes kan zingen, is de winnaar. We krijgen ruim de tijd om iets meer te begrijpen van de vogelpraktijken en ons te realiseren dat de vogelzang de mannen op de been houdt in minder goede tijden. Arabian Nights kan in sombere tijden een vergelijkbaar effect hebben op de toeschouwer.

8/10

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *