Jeune Femme (Léonor Serraille, 2017)

Facebooktwitterpinterestlinkedin

Het titelpersonage in de film Jeune Femme lijkt geen affiniteit met jazz te hebben. Toch wordt ze op de soundtrack meer dan eens aan een opvallende jazzcompositie gekoppeld. Van wie is die compositie en welke functie heeft de muziek in de film?

Het gebeurt niet zo vaak dat een personage mede wordt gekarakteriseerd aan de hand van jazz. Een van de zeldzame gevallen is CIA-agent Carrie Mathison (Claire Danes) in de televisieserie Homeland. Ze heeft van kleins af aan naar jazz geluisterd en zelf trompet gespeeld. Een van haar favoriete muzikanten is pianist/componist Thelonious Monk. Het onvoorspelbare gedrag van Monk wordt in de documentaire Thelonious Monk: Straight, No Chaser (1988) toegeschreven aan een geestesziekte, mogelijk een bipolaire stoornis. Carrie is ook bipolair. Privé is de ziekte een ramp, maar voor haar werk zijn de symptomen vaak een uitkomst. Als ze geen medicijnen inneemt en haar brein op volle toeren draait, legt ze verbanden die haar collega’s ontgaan. Ze ontdekt structuur waar anderen chaos zien. Net als in jazz kan ze binnen vaste structuren improviseren en op die manier tot oplossingen komen.

Claire Danes in Homeland

Hoofdpersonage Paula Simonian (Laetitia Dosch) maakt in de openingsscène van Jeune Femme een manische indruk. Het eerste dat we haar zien doen is de huisdeur van haar ex-vriend forceren door er met haar voorhoofd tegenaan te bonken. In de volgende scène gaat ze verbaal tekeer tegen een onschuldige eerstehulparts (Jean-Christophe Folly). Ze kijkt daarbij van dichtbij recht in de camera en is vanwege haar drukke bewegingen nauwelijks scherp in beeld te krijgen. Paula is in tegenstelling tot Carrie geen psychiatrisch patiënt. Ze is een begin dertiger die tot nu toe heeft geweigerd om volwassen te worden.

Paula fladdert als een vlinder door het leven en laat zich door de wind meeblazen. Het losse ritme van de terugkerende jazzcompositie op de soundtrack zou je kunnen opvatten als een muzikale uiting van de vrijheid die Paula nastreeft. Het euforische gevoel dat daarbij hoort wordt getemperd door de dissonanten die vanaf het piano-intro in de compositie overheersen. De noten wringen, net zoals het vrijheidsstreven van de jonge vrouw wringt met de verantwoordelijkheden die ze als volwassene in het leven heeft ten opzichte van vrienden, familie en collega’s.

Orkestrale jazz is grotestadsmuziek en past om die reden goed in een verhaal dat zich afspeelt in metropool Parijs. De titel van het betreffende muziekstuk heeft echter niets met Parijs te maken. Op de aftiteling is te lezen dat het gaat om Las Vegas Tango van de Canadese pianist, arrangeur, componist en bandleider Gil Evans. Jeune Femme is een mooie aanleiding om eindelijk eens in zijn oeuvre te duiken. Het album The Individualism Of Gil Evans, waar Las Vegas Tango deel van uitmaakt, is een geschikt startpunt.