Panos Cosmatos’ debuut Beyond The Black Rainbow (2010) was een film zonder sterren die binnen cinefiele kringen langzaam uitgroeide tot een moderne cultklassieker. Voor zijn tweede speelfilm Mandy wist de Italiaans/Canadese regisseur de spraakmakende filmster Nicolas Cage aan zich te binden. Gezamenlijk leverden ze een instant cultfilm af met overdonderende beelden en muziek.

Nicolas Cage is berucht vanwege zijn idiote uitspattingen. Eerder dit jaar sloegen tijdens het Imagine Film Festival bij de acteur de stoppen door in de rol van moorddadige vader in Mom and Dad (2017). Cage mocht zich onder meer tierend uitleven in de sloop van een onschuldige biljarttafel. Zijn onbeteugelde acteerstijl leverde vijf jaar geleden een YouTube-compilatie op onder de titel Nicolas Cage Losing His Shit. Een update van die compilatie kan niet zonder de hyperventilerende Cage in witte onderbroek in zijn nieuwe film Mandy.

Mandy is net zo over-the-top als de hoofdrolspeler. De tweede speelfilm van regisseur Panos Cosmatos is een psychedelische heavy metal hellevaart waarbij David Lynch, Ash uit Evil Dead, Charles Manson en de Cenobites uit Hellraiser elkaars paden kruizen onder het licht van een bloedrode maan. Rood is de allesoverheersende kleur in de wereld van houthakker Red Miller. Onder de klanken van King Crimsons lied Starless (van het album Red uit 1974) hakt Red zijn laatste boom om en keert hij terug naar het afgelegen huis dat hij in 1983 deelt met zijn vriendin Mandy Bloom (Andrea Riseborough). Het paar denkt veilig te kunnen wonen in de schaduw van de Shadow Mountains, maar de gewelddadige confrontatie met reizende hippiecommune Children Of The New Dawn van valse profeet Jeremiah Sand (Linus Roache) maakt een einde aan de idylle.

De twee hoofdpersonages zijn de echte wereld ontvlucht en leven zo ver mogelijk van hun getroebleerde verleden. Rijdend door het bos zet Red de autoradio uit waarop een speech is te horen van president Ronald Reagan. De houthakker houdt zich niet bezig met politiek en ander dagelijks nieuws. Hij kijkt ’s avonds liever met Mandy naar escapistische Troma-horror als Nightbeast (1982). Zelfs de reclame voor een kinderontbijtproduct is een goedkope horrorfantasie. De vijanden van Mandy en Red vertonen eveneens vluchtgedrag. Jeremiah Sand en zijn volgelingen hebben hun heil gezocht in religie en verdovende middelen. De monsterlijke “Cenobikers” moorden in opdracht in ruil voor de geestverruimende substantie die de sekte uit een onaards insect melkt.

De film bevindt zich ergens tussen droomwereld en drugsroes. Mandy heeft vanwege een jeugdtrauma regelmatig nachtmerries, zoals die waarin ze ’s nachts in het bos een doodgeboren dier aantreft dat lijkt op het huilende wezentje in Eraserhead. Voordat ze ’s avonds thuis verder gaat met haar tekeningen steekt ze ter inspiratie een wietpijp op. Een van haar andere inspiratiebronnen is de fantasyroman Seeker Of The Serpent’s Eye. Ze gaat volledig in het boek op, zowel thuis als tijdens het werk achter de kassa van een tankstation.

De film Mandy komt voort uit de verbeelding en de gemoedstoestand van een titelpersonage voor wie geweld deel uitmaakte van haar opvoeding. Het omringende boslandschap en de wolkendekens schuiven geleidelijk in door Mandy gefantaseerde en gedroomde landschappen en sterrenhemel. De uitgeblazen rook uit haar wietpijp trekt een mist op die het zicht vertroebelt en de perceptie van de werkelijkheid meerdere lagen geeft. Ook identiteiten vloeien in elkaar over, zoals de scène waarin de gezichten van Jeremiah en Mandy in elkaar overgaan. De werkelijkheid maakt volledig plaats voor fantasie tijdens Reds bloedige wraakmissie. De aanwezigheid van een tijger is een extra indicatie dat de man zich bevindt in de getekende wereld van Mandy.

Plot speelt een onderschikte rol in Mandy. Toon en kleur doen er meer toe dan het verhaal. DoP Benjamin Loeb leeft zich uit met felle kleuren op grofkorrelig canvas. De film lijkt bedoeld om te ervaren als een muziekstuk. De filmtitel is niet voor niets vormgegeven als het logo van een metalband. In het in rode letters geschreven openingsgedicht wil iemand sterven met rock-’n-roll op de koptelefoon. Alle filmbeelden lijken door dezelfde effectpedalen te worden vervormd als de intense filmmuziek van Jóhann Jóhannsson (1969-2018). De componist trekt de film een andere dimensie in. Hij begeleidt de mistige beelden met op elkaar gestapelde flarden gitaarakkoorden en gaat moeiteloos van ambient over naar death metal.

Mandy is muziek voor de ogen.

8/10