Amsterdam Dance Event (ADE) veroorzaakte afgelopen weekend op meerder locaties in de stad voor lichte aardschokken. Mensen die minder trek hadden in druk festivalgewoel konden terecht in kleine, soms verborgen zalen elders in de hoofdstad. De Nieuwe Anita presenteerde vrijdag twee bands onder de kop AADE (Alternative Amsterdam Dance Event) en MOLK Factory had zaterdag vrije improvisatoren op het programma in een verstopte kerk nabij Artis.
De Nieuwe Anita (vrijdag 21 oktober 2022)
Gitarist Michiel Klein is momenteel ondergronds succesvol als lid van het Rotterdamse kwartet Lewsberg. Al een paar decennia zet hij het publiek op het verkeerde been met zijn tegendraadse bands. Ik zag ik hem meerdere keren spelen in Adept, Bonne Aparte en Eklin en dat was altijd de moeite waard. Ook vrijdag stelde hij in de kelder van De Nieuwe Anita niet teleur als onderdeel van de Groningse band Geo. Zonder een spier van zijn gezicht te vertrekken stond hij links op het podium zeer gecontroleerd korte riffs af te wisselen met atonale solo’s en schrapende gitaarnoise. Met Geo laat hij zich inspireren door de postpunkfunk uit de periode rond 1980. De band klinkt soms in de verte als Britse band A Certain Ratio en put grotendeels uit de no wave van bijvoorbeeld James Chance & The Contortions, maar dan zonder blazers.
Drummer Gijs Deddens sloeg vierkante ritmes op elektronisch drumstel, aangevuld door elektronische percussie en spaarzaam toetsenwerk van Ype Zijlstra. Maud van Maarseveen beperkte swingende basloopjes tot de hoogst noodzakelijke noten. Besnorde zanger/gitarist Jorne Visser was blikvanger in het midden op het podium, met schalkse praatzang en soms uitbarstend als een gepikeerde Dalek. Geo houdt het geluid kaal door gitaarpartijen meestal af te wisselen in plaats van op te stapelen en door lege plekken toe te voegen binnen de arrangementen. Die kaalheid maakt de korte nummers extra dansbaar. De band wist het binnendruppelende publiek met gemak in beweging te krijgen, inclusief leden van het Friese trio The Homesick.
Sommige muzikanten van Geo gingen op hun beurt voetje van de vloer bij het optreden van The Homesick. Sinds kort vormt elektronica de basis van de band. De nummers klinken als spontane remixen, zoals eerder te horen was tijdens het verrassende optreden op het festival Curly Teeth. De songteksten werden overwoekerd door pulserende oprispingen uit synthesizers en samplers van Elias Elgersma (links) en Jaap van der Velde (rechts). De muzikanten verwerkten de muziek via mengpanelen en effectapparatuur tot langgerekte indie dub. De centraal opgestelde drummer Erik Woudwijk smeedde de geluiden van zijn bandgenoten tot een eenheid met strak en geconcentreerd gespeelde partijen. Zijn imposante spel ging zo volledig op in elektronische geluiden, dat het leek alsof hij fysiek in de machinerie was opgegaan.
MOLK Factory (zaterdag 22 oktober 2022)
Plantage Doklaan 8-12, om de hoek bij Artis, is uitvalsbasis van MOLK Factory. Er heerst een gemoedelijke, bijna huiselijke sfeer. Via een deur achter in het café/restaurant betreed je de voormalige Plantagekerk die is omgedoopt tot Dokzaal. Het wit geschilderde interieur biedt MOLK Factory ruimte voor concerten die je naar keuze zittend of liggend kunt ondergaan. De akoestiek in de ruimte gaf openingsact T’iju T’iju zaterdagavond een weids geluid dat uit meer hoeken leek te komen dan alleen de twee waar de speakers stonden opgesteld. T’iju T’iju is het soloproject van Jochem van Tol, een van de leden van het duo Soon. Zijn set opende in het halfduister met twee, in elkaar overlopende tracks waarin industrieel knisperende elektronische klanken overgingen in samples van uitgerekte flarden klarinet die werden verdraaid en verbogen met behulp van een modulaire synthesizer. Met de ogen gesloten leek het soms alsof je bedrijvigheid hoorde in een verafgelegen haven. In de door de aanwezigen afgedwongen toegift werden samples van een akoestische bron (ditmaal de sprinkhaan waar de naam T’iju T’iju naar verwijst) gecombineerd met ongrijpbare, synthetisch voortgebrachte geluiden. Van Tol speelt eigenlijk liever samen met andere muzikanten, maar dat maakte zijn eerste solo-optreden niet minder geïnspireerd.
De performance van gitarist Andy Moor (The Ex) bracht ons naar geïndustrialiseerde gebieden aan de rand van de stad. Achter de muzikant werden tegen de grote witte muur in elkaar overvloeiende zwart-witfoto’s geprojecteerd van industriële complexen in verval of (weder)opbouw. Grijze luchten werden doorstreept met lijnen van kale stalen constructies en kabels. De schaduw van Moor bewoog met gitaar in de handen voor de projecties heen en weer. De fotoreeks was niet louter decoratief. Beelden en muziek sloten op elkaar aan. De gitarist deed het staal en de kabels trillen en tegen elkaar aan schrapen. Bastonen verplaatsen zich over de vloer en deden de plekken resoneren waar het publiek was gaan zitten of liggen. De landschappen en luchten waren een abstract schilderij geworden en leken niet meer op zichzelf, net zoals de gitaar veelal niet als gitaar klonk, maar als een machine die brommend, kreunend, schurend en sputterend uit elkaar viel en weer overeind klauterde. Op andere momenten koos Moor voor verstilling of voor speelse elementen, door bijvoorbeeld een dictafoon voor de snaren te houden en een opname af te spelen van een liedje uit een ander werelddeel. Dankzij de grote, galmende zaal maakte de combinatie van beeld en geluid extra indruk.