Jane Campions The Power Of The Dog is meer een psychologische thriller dan een doorsnee western. De regisseuse legt op geraffineerde wijze de Amerikaanse mythes over mannelijkheid bloot.
Het weidse vlakten van Montana (gefilmd in Nieuw-Zeeland) kunnen een mens eenzaam doen voelen. Een van die eenzame zielen is cowboy Phil Burbank (Benedict Cumberbatch). Aan het begin van de vorige eeuw verloor hij zijn mentor en beste vriend Bronco Henry. Sindsdien drijft hij samen met broer George (Jesse Plemons) te paard grote veestapels. Phil doet dat al 25 jaar en zo te zien met tegenzin. Hij reageert zich voor, tijdens en na het werk af op George. ‘Fatso’ George is in de ogen van Phil niet masculien genoeg, zeker niet in vergelijking met Bronco Henry, die hij in zijn verhalen heeft verheven tot een mythische figuur. Als George trouwt met restauranthouder en weduwe Rose (Kirsten Dunst), richt Phil zijn frustratie op Rose en vooral haar zoon Peter (Kodi Smit-McPhee). De zachtaardige Peter maakt liever bloemen van papier dan stoer ogende ritjes op een paard.
Mythische figuren zijn er genoeg in westerns. Het wilde westen is een plaats waar legendes hebben plaatsgemaakt voor de feiten, zoals uitgesproken door een journalist in John Fords western The Man Who Shot Liberty Valance (1962). Phil verbergt zijn ware aard achter een mythe en dat maakt hem een ongelukkig mens. Zijn opvallend virtuoze banjospel doet vermoeden dat er een milde geest schuil gaat achter de ruwe bolster. Als Peter Phils geheim ontdekt, verandert hun relatie en neemt Phil de jongen onder zijn hoede. De jongen en de cowboy hebben meer met elkaar gemeen dan de cowboy lief is.
[Spoilers!] The Power Of The Dog is een psychologische western waar geen geweer of pistool in wordt afgevuurd. Fysieke klappen worden nauwelijks uitgedeeld. Peter wil arts worden en gebruikt zijn studiekennis als wapen om sluw de vernederingen van Phil af te straffen en zo zijn moeder te beschermen. Vergelding is overigens niet zijn enige motief.
Regisseuse Jane Campion laat vaak de beelden het verhaal vertellen, om zo onder het oppervlak te komen van de beweegredenen van de personages. De toeschouwer zal zelf zijn/haar conclusies moeten trekken uit wat getoond wordt en niet uit wat wordt gezegd. Peters extra motivatie is te herleiden uit een scène met een konijn.
Peter onderneemt met Phil een tocht te paard. Ze komen onderweg een konijn tegen dat zich probeert te verstoppen onder een stapel hout. De schuilplaats doet denken aan de geheime plek van Phil die hij achter een houten constructie verborgen houdt. De twee mannen halen het hout weg en Peter weet het konijn te vangen. Het diertje is verwond aan een van zijn pootjes en bloedt, net zoals Phil. De man heeft zijn hand opengehaald aan een houtsplinter. Peter aait het konijn even liefdevol voordat hij het de nek omdraait.
Peter heeft geen behoefte aan een leven waarin hij zijn ware aard moet verbergen achter machogedrag. Hij kijkt met medelijden toe hoe de cowboy blijft volharden in een levensstijl die nooit gelukkig zal maken. Een van de redenen van Peter om Phil van het leven te beroven, is om hem uit zijn lijden te verlossen, net zoals hij eerder deed bij het konijn. Het is schrijnend om te moeten zien dat Phil pas zichzelf is, vlak voordat de deksel van zijn begrafeniskist wordt gesloten.
Campion verwijst regelmatig naar het werk van John Ford. Ze doet dat stilistisch door ramen en vooral deuropeningen te gebruiken als frames binnen frames en thematisch wat betreft de cowboymythes in Fords westerns. De film verwijst ook indirect naar de persoon en het karakter van Ford. De Amerikaanse regisseur probeerde een mythe rond zichzelf te creëren, om te beginnen door zich voor te doen als een geboren Ier en te liegen over zijn geboortedatum. Hij was een man met een dubbele persoonlijkheid. Ford liet zich graag omringen door macho’s als John Wayne, wat hem er niet van weerhield tijdens het filmen als een kind op een zakdoek te sabbelen. Goede vriendin Katharine Hepburn noemde hem de meest fascinerende complexe man die ze ooit heeft gekend. Ze zag hoeveel moeite Ford had om zijn mannelijkheid te rijmen met zijn artistieke aard. Een opmerkelijke overeenkomst tussen de regisseur en cowboy Phil is hun grote afkeer voor baden. (*)
The Power of the Dog draait momenteel in de bioscoop en is daarna te zien via Netflix.
(*) Bron: Searching For John Ford van Joseph McBride (first St. Martin’s Griffin Edition: March 2003, pagina’s 230-233).