Zonder bioscoopstoelen leek Zaal 2 van EYE gisteren tijdens het optreden van The Ex meer op een dependance van cultureel centrum OT301 dan op een filmzaal. De band trad op als onderdeel van het festival FURY! Punk Culture. Omdat het programmaonderdeel over Pussy Riot was uitgelopen konden we pas een half uur na de geplande aanvangstijd naar binnen. Het is ook niet echt punk om precies op tijd te beginnen. De extra wachttijd werd gelukkig ruimschoots beloond.
Dit jaar wordt in Amsterdam uitgebreid gevierd dat Nederlandse punk veertig jaar oud is. In februari werden de tentoonstelling en het festival NoFun/Torso/Plurex Maken KaBaal georganiseerd in respectievelijk Melkweg en Paradiso waar punkmuzikanten van weleer hun verleden tot leven probeerden te wekken. FURY! Punk Culture heeft ook nostalgische trekjes, zeker voor wie de punktijd bewust heeft meegemaakt of zelf getooid met hanenkam actief was in de strijd tegen het establishment.
The Ex doet niet aan nostalgie. De voormalige anarcho-punkers hebben zich tijdens hun meer dan drie decennia lange carrière constant vernieuwd en zetten nooit oud songmateriaal op de setlist. Een van de oudere bezoekers riep een paar keer tevergeefs om het nummer Rock ‘N Roll-Stoel. De bandleden deden net alsof ze hem niet hoorden. Een optreden van The Ex is nooit een terugblik, bevestigde drumster Kat voordat ze het nieuwste nummer van de set aftikte.
Wie tijdens het optreden op zoek was naar sporen van het Nederlandse punkverleden moest rechts van de band kijken, want daar werden de filmpjes uit het archief van punkdichteres Diana Ozon op de muur geprojecteerd. De vier muzikanten van The Ex werden ondertussen vastgelegd voor toekomstige punkretrospectieven door een fanatieke filmer met een compacte zelfgebouwde cameraconstructie.
De man rende om de muzikanten en paar dansers in de voorste rijen heen voor de beste close-ups en kroop over de vloer voor het mooiste kikkerperspectief. Hij filmde onder meer van dichtbij de snaren van Terrie’s gitaar die als dode takken uit het stemmechanisme staken en tijdens een verstilde passage voor duidelijk hoorbare percussie-effecten zorgden bij elke beweging die de gitarist maakte.
The Ex speelde weer een gedegen set. Ondersteund door de ronde roffels en klappen op de koebel van Kat zorgden de Afrikaanse loopjes van zanger Arnold, de baslijnen van gitarist Andy en de dissonante partijen van Terrie voor de kenmerkende en vooral unieke Ex-sound. Film speelde deze avond een bijrol. Tussen hoofdact en naprogramma werden op het grote doek zwijgende beelden vertoond die cineast Matthijs Blonk begin jaren tachtig heeft gemaakt van optredens van Minny Pops en Tox Modell. Ze hadden vooral een decoratieve functie.
Diana Ozon leidde het publiek de nacht in met enige gedichten terwijl achter en rechts van haar verschillende geluidloze archieffilmpjes tegelijkertijd werden afgespeeld. Slechts eenmaal bemoeide het verleden zich met wat er op het podium gebeurde. Het verbaasde me niet dat het uitgerekend beroepsprovocateur Mike von Bibikov (1946-2004) was die Ozon even uit haar concentratie haalde. Zelfs zonder dat we hem hoorden schreeuwen vanaf een verhoging aan de Nieuwezijds Voorburgwal maakte hij een angstaanjagende indruk met zijn woedende blik en driftige armbewegingen. Het duurde even voordat Diana Ozon daar een geschikt gedicht bij had gevonden.
FURY! Punk Culture in EYE loopt nog tot en met 15 juni.