De heerlijke eetfilm Tampopo draait op dit moment in een gerestaureerde versie in diverse Nederlandse bioscopen. De Japanse klassieker uit 1985 gaat over de geneugten van koken en eten en indirect over het plezier dat verbonden is aan het maakproces van een film. Tampopo is een film met vele smaken.
Voedsel speelt de hoofdrol in Tampopo. De filmkomedie laat aan de lopende band een grote variëteit aan gerechten voorbijkomen. De bereiding van ramen staat bovenaan het menu. Rode draad in het verhaal is het ramen-eethuis van Tampopo (Nobuko Miyamoto). De eigenaresse wordt door vrachtwagenchauffeur Gorô (Tsutomu Yamazaki) geholpen bij een poging om haar recept te perfectioneren. De film Tampopo wordt met grote regelmaat onderbroken door culinaire zijpaden die verder niet of nauwelijks betrekking of invloed hebben op de centrale verhaallijn.
Tampopo begint niet bij het titelpersonage, maar in een bioscoop bij een in stijlvol wit gekleed lid van de Japanse maffia (Kôji Yakusho, deze zomer ook te zien in The Third Murder). De man krijgt vlak voor aanvang van de film samen met zijn vriendin op de voorste rij een uitgebreide maaltijd geserveerd. Hij ontdekt de camera en vertelt ons dat hij eten tijdens een film geen probleem vindt zolang het maar niet uit een krakende zak komt. Het licht dooft en een zwart-witfilm over chauffeur Gorô begint. Gorô’s bijrijder leest tijdens een avondrit voor uit een boek waarin wordt beschreven wat de meest respectvolle manier is om ramen te eten. We krijgen de voorgelezen passage als kleurenfilm te zien. Pas als de vrachtwagen stopt bij het eethuis maken we kennis met Tampopo. Regisseur Jûzô Itami maakt in de eerste vijf minuten duidelijk dat zijn film een ongebruikelijke structuur heeft met verhalen binnen verhalen. Meer verrassingen zijn niet uitgesloten.
Tampopo is een bouillon van uiteenlopende filmgenres (yakuza-films, westerns, erotische films, musicals, knokfilms, komedies en zelfs sportfilms) met personages van alle leeftijden en uit alle lagen van de bevolking; van baby tot bejaarde en van zwerver tot rijke zakenman. Bijrollen en de bijbehorende afwijkende verhaallijnen worden telkens op een andere wijze geïntroduceerd. Een voorbeeld van een eenvoudige overgang is het moment waarop de camera zich verplaatst naar het interieur van een trein die in de voorgaande scène op de achtergrond in beeld reed. Tampopo heeft ook enkele grappige vergezochte scène-overgangen, zoals die waarin Gorô als een trainer op de fiets achter een joggende Tampopo aanrijdt. Conditietraining in de open lucht ter voorbereiding van een geslaagde maaltijd is natuurlijk een beetje vreemd. Gorô stopt en vraagt zich hardop af waar hij mee bezig is. Het antwoord is simpel: de enige reden voor de trainingsscène is om een groep mannen in pak te introduceren. Ze lopen op de achtergrond van een trap en nemen de kijker mee naar de volgende scène.
Tampopo (Tsutomu Yamazaki & Nobuko Miyamoto)
Er is bij Tampopo een aanwijsbaar verband tussen film en eten. Je bent er vanwege de vertelconstructie altijd van bewust dat je naar een film zit te kijken, net zoals Japanners zich vanwege hun eetrituelen bewust zijn van het eetproces.
De film laat ons lachen om de Japanse zelfspot (met onder meer een cursus tegen slurpen) en er is veel op te steken van de creatieve manier waarop eten een rol kan spelen tijdens seks (eierdooiers!). Enkele afleidende verhaallijnen lopen dood voordat ze goed en wel zijn begonnen, zoals de korte episode over de salaryman die na een tandartsbezoek een jochie plaagt met een ijsje dat het kind niet mag eten. De film is ongeschikt voor strenge vegetariërs, al zullen ook meerdere fanatieke vleeseters moeite hebben met het bloedig kelen van een onschuldig schildpadje. Eten kan ook wreed zijn.
8/10