Symbolen en metaforen in Mogul Mowgli, Ammonite en Pieces Of A Woman

Facebooktwitterpinterestlinkedin

In de recente films Mogul Mowgli, Ammonite en Pieces Of A Woman ontkom je niet aan het gebruik van symbolische beeldtaal. Soms is de symboliek opzichtig en storend. Op z’n best is het nauwelijks zichtbaar en valt het pas op tijdens een tweede kijkbeurt.

Hoe moeten we de fysieke aandoening interpreteren van Zed (Riz Ahmed) in het Britse drama Mogul Mowgli (Bassam Tariq, 2020)? De Brits/Pakistaanse rapper wordt vlak voor een belangrijke tournee getroffen door verlammingsverschijnselen. Hij belandt in het ziekenhuis en dreigt door een langdurige revalidatie zijn definitieve doorbraak te verspelen. De verlamming lijkt vooral een reactie op de confrontatie van Zed met zijn Pakistaanse achtergrond.

Riz Ahmed in Mogul Mowgli

De rapper bereidt zich in zijn ouderlijk huis voor op de tournee. Vader had liever gezien dat zoonlief hem had bijgestaan in zijn restaurant in plaats van het ambiëren van een muziekcarrière. Zed probeerde als tiener zijn Pakistaanse afkomst te wissen door eigen muziek op te nemen op een cassette waar traditionele Pakistaanse muziek op stond. Hij luistert de cassette in een nostalgische bui terug en hoort na zijn eigen nummer nog een restant traditionele muziek van een zanger met een ritueel masker op. Het beluisteren brengt een jeugdherinnering naar boven aan een chaotische muziekavond in het restaurant van vader met een optreden van een gemaskerde zanger. De mysterieuze man is een terugkerende nachtmerrieverschijning in Mogul Mowgli. Zed wordt geplaagd door demonen uit het verleden. Zijn verlamming staat symbool voor een mentale staat.

De fossielen waar Mary (Kate Winslet) op jaagt in Ammonite (Francis Lee, 2020) hebben ook een symbolische functie. Mary kun je beschouwen als een fossiel dat opgegraven moet worden. Ze woont met moeder Molly (Gemma Jones) in een slaperig Brits kustplaatsje. Hun lage positie op de sociale ladder leidt tot een geïsoleerd leven. Mary heeft bovengemiddelde kennis van fossielen, maar krijgt als vrouw niet de wetenschappelijke waardering en positie die ze verdient. Haar leven staat ook stil, omdat ze als lesbienne halverwege de negentiende eeuw moeite heeft om een relatie aan te gaan met een andere vrouw. Haar leven zit onwrikbaar vast. Het onverwachte verblijf van de rijke Charlotte (Saoirse Ronan) lijkt daar verandering in te brengen.

Saoirse Ronan en Kate Winslet in Ammonite

Ammonite heeft soms last van opzichtige symboliek. Moeder Molly heeft meerdere kinderen verloren in haar leven. Ze eert hun zieltjes door dagelijks porseleinen beeldjes schoon te poetsen. Dat symbolische ritueel vonden de filmmakers niet voldoende en dus moet Molly ook een gekookt ei weggooien wanneer ze bij het ontbijt een dood kuiken onder de eierschaal aantreft.

Het gebruik van symbolen en filmische metaforen kan zichtbaar maken wat in een personage omgaat. Zo hoeft het personage zijn of haar innerlijke strubbelingen niet in (te veel) woorden uit te drukken. Martha (Vanessa Kirby) laat in Pieces Of A Woman (Kornél Mundruczó, 2020) haar vertrouwen in de toekomst blijken door zaadjes te planten. De symboliek is weinig subtiel, wat ook geldt voor bruggenbouwer Sean (Shia LaBeouf), de echtgenoot van Martha, die na de miskraam van hun eerste kind geen brug meer kan bouwen, zowel letterlijk als in de relatie.

Molly Parker en Vanessa Kirby in Pieces Of A Woman

De sterkste, bijna onzichtbare visuele symboliek in Pieces Of A Woman is tijdens de indrukwekkende openingsscène. We zijn 22 minuten getuige van de geboorte van het eerste kind. Het merendeel van die minuten volgt de camera zonder onderbreking door montage het echtpaar in de ruimtes van hun huis. De kijker kan net als de personages niet ontsnappen aan de situatie en maakt alle tergend lange secondes mee. We zien de toenemende paniek in de ogen van vroedvrouw Eva (Molly Parker) en weten dat de bevalling slecht kan aflopen. Aan het eind van de lange scène horen we de sirene van de ziekenwagen. Sean rent in grote paniek naar de voordeur. Voordat hij de deur opent, verspringt het beeld en heeft in de camerabeweging een montage plaatsgevonden. Die montage heeft een symbolische waarde. Op het moment dat de scène verspringt, en nog voordat de deur is geopend, de ziekenbroeders zijn gearriveerd en de openingstitels in beeld komen, weten we dat het kind is overleden. Waar de film is gebroken, is ook een pril leven afgebroken.

3 thoughts on “Symbolen en metaforen in Mogul Mowgli, Ammonite en Pieces Of A Woman

  1. Mooie waarneming op het einde. Ik werd vooral door de bewuste opening meegesleept, zoals volgens mij de meeste kijkers. Toen ik ‘symbolisch’ in de titel zag staan, ging mijn verwachting onwillekeurig toch (ook) uit naar de Bijbelse symboliek (appel en vrouw) die via het slot van de film nog eens bevestigd wordt.

Comments are closed.