Chileense regisseur Pablo Larraín volgt in zijn tweede Engelstalige film Spencer prinses Diana tijdens de laatste kerstdagen die ze met de Britse koninklijke familie doorbrengt. Je kunt de film beschouwen als een drama, maar in meerdere opzichten is het ook een horrorfilm.
De kerstviering wordt in het huis Windsor voorbereid alsof het een militaire operatie betreft. Alles gaat volgens protocol. Traditiegetrouw worden de gasten bij aankomst gewogen. Er is pas sprake van geslaagde feestdagen wanneer het lichaamsgewicht aan het eind van het kerstweekend is toegenomen. Prinses Diana kan maar niet wennen aan de regels van het spel. Ze reist geheel tegen alle afspraken alleen met de auto en arriveert veel te laat op het landhuis waar de kerstactiviteiten zullen plaatsvinden.
Jonny Greenwood
Het verzet van Diana Spencer tegen de verstikkende Windsor-tradities is ook te horen in de originele filmmuziek van Jonny Greenwood. De prinses wordt geïntroduceerd met een eigen muzikaal thema op piano. De koninklijke familie wordt vertegenwoordigd door een strijkkwartet. Wanneer de prinses eindelijk arriveert, voegt Greenwood als stoorzender de eerste noten toe van een saxofoon. Vrije jazzklanken zullen in de loop van de film vaker tegen de statige strijkers ingaan. Het strijkkwartet komt in beeld tijdens de eerste maaltijd van Diana met de familie. Tijdens deze scène belandt de kijker in het hoofd van Diana. Haar ongemak leidt tot een horrorachtige vervorming van de realiteit. Ze ziet niet alleen wat de anderen niet zien, maar hoort ook andere geluiden. In het arrangement van de strijkers beginnen steeds meer dissonanten te sluipen. Aan het eind van de film blijft jazz over.
Stanley Kubrick
De trouwe lezer weet wellicht dat ik de verleiding zelden kan weerstaan om The Shining (1980) als voorbeeld te noemen wanneer een film overduidelijk naar die horrorfilm verwijst. De verwijzingen naar het meesterwerk van Stanley Kubrick zijn talrijk in Spencer (*). Het Overlook Hotel is ditmaal een afgelegen landhuis. We zien vroeg in de film vanuit vogelperspectief een auto door het landschap rijden. De camera beweegt zich in beide films door de vertrekken met een steadicam. Dat wordt afgewisseld met een camerabeweging waarbij het hoofdpersonage via een dollyshot van ene naar de andere ruimte wordt gevolgd, alsof de camera net als een spook dwars door muren kan. We zien de gebeurtenissen meer dan eens via een groothoekobjectief. De ondergelegen keukengangen in het landhuis lijken met hun opslagkasten opvallend veel op die in de Overlook. De befaamde langzame zoom van Kubrick wordt in Spencer met een langzaam rijdende camera nagebootst tijdens een dialoog bij een biljarttafel.
In beide films lijkt de tijd bevroren. Past and present are the same thing, zegt Diana in Spencer. There is no future. Spoken uit het verleden duiken op in kamers. In de twee films omarmt het hoofdpersonage een vrouw die vervolgens van identiteit verandert. De nachtelijke confrontatie tussen Major Alistar Gregory (Timothy Spall) en Diana doet denken aan die tussen caretaker Grady (Philip Stone) en Jack Torrance (Jack Nicholson) in The Shining.
Timothy Spall
Timothy Spall speelt een heerlijke sinistere rol. Vroeger werd de acteur meestal gecast als goede lobbes, zoals in films van Mike Leigh. De oudere Spall heeft een dunner gezicht gekregen met scherpere gelaatstrekken. Hij wordt sinds de millenniumwisseling vaker gevraagd voor onaangename personages, om te beginnen Wormtail in de Harry Potter-serie. Zijn Major Alistar Gregory roept bij mij vooral herinneringen op aan zijn rol als Holocaust-ontkenner David Irving in Denial (2016). De Major is een onheilspellende verschijning met een ambigue opdracht. Is hij aanwezig om Diana te beschermen of om haar in toom te houden? Hij lijkt nooit te slapen en alles te horen en te zien. Wat dat betreft lijkt hij op het spook van Anne Boleyn (Amy Manson) dat door het landhuis zwerft.
Camilla Parker Bowles
Bijna niemand in het acteerensemble lijkt op het bestaande personage dat hij of zij moet voorstellen. De leeftijden kloppen wel zo’n beetje, maar daar houden de vergelijkingen mee op. Kristen Stewart weet een treffende Diana neer te zetten vanwege haar dictie (korte, ademrijke zinnetjes), lichaamshouding (licht hangende schouder) en de manier waarop ze beweegt (schichtig, nerveus). Actrice Stella Gonet en acteur Jack Farthing zijn te herkennen als respectievelijk The Queen en prins Charles vanwege de context en hun positie aan de eettafel. Bij slechts één actrice weet de geïnformeerde kijker direct om wie het gaat. Na een ochtendlijke dienst in de kerk ziet Diana de Jane Seymour in haar leven als ze recht in de ogen kijkt van Camilla Parker Bowles. Een fractie van een seconde dacht ik stellig dat het de echte Camilla Parker Bowles was, maar het is blijkt de mij verder onbekende actrice Emma Darwall-Smith.
(*) Hoofdredacteur Mike Williams maakt dezelfde vergelijking in zijn redactioneel in het decembernummer van Sight & Sound.