Regen (Joris Ivens, 1929)

Facebooktwitterpinterestlinkedin

Je zult het waarschijnlijk niet willen toegeven wanneer je tijdens een regenbui door de hoofdstad fietst, maar in de regen is Amsterdam op zijn mooist. Dat zal ook Joris Ivens’ gedachte geweest zijn toen hij in 1929 de korte film Regen vastlegde. Regen werd in 2007 opgenomen in de canon van de zestien belangrijkste Nederlandse films ooit gemaakt. Dit jaar kreeg filmmaker Chris Teerink van het Amsterdams Fonds voor de Kunst groen licht om zijn droomproject te realiseren: een remake van Regen.

In het lijvige en veelgeprezen The New Biographical Dictionary Of Film zijn slechts drie Nederlandse filmmakers terug te vinden. Filmjournalist David Thomson beperkt zich in zijn naslagwerk tot Jan de Bont, Paul Verhoeven en Joris Ivens. Documentairemaker Ivens (1898-1989) is van de drie relatief het minst bekend. De vermelding in het boek zegt iets over de internationale waardering voor zijn werk. Voordat Joris Ivens een controversiële politieke filmmaker werd, en regelmatig in botsing kwam met de Nederlandse overheid, was hij een van de belangrijke spelers binnen de internationale filmavant-garde. Hij maakte in de zwijgende filmperiode net als generatiegenoten Walter Ruttmann (Berlin – Die Sinfonie Der Großstadt, 1927), Alberto Cavalcanti (Rien Que Les Heures, 1925) en Dziga Vertov (Man With A Movie Camera, 1929) zogenaamde stadssymfonieën. Zijn bekendste is de korte film Regen (1929), een samenwerking met Mannus Franken (1899-1953).

Een stadssymfonie legt het dagelijkse leven in de grote stad vast alsof een moderne schilder achter de camera heeft plaatsgenomen. De stad is het hoofdpersonage en in het geval van Regen is dat Amsterdam. De bedrijvigheid op straat wordt aan het begin van de film nog door de zon beschenen. Vanaf de kade zien we een stoomschip de haven verlaten. Volgeladen vrachtschepen varen onder bruggen door. Langs de kant van de gracht duwt een schillenboer zijn kar voor zich uit. Al snel trekt de wind aan en stapelen donkere wolken zich op boven de gevels. Een man staakt even zijn wandeling en voelt de eerste regendruppels op zijn hand. Hij loopt snel door in een poging droog op de plaats van bestemming te komen.

Als de regen valt, verandert de film in een bewegend abstract schilderij. Regendruppels vormen groeiende cirkels in het grachtenwater. Het oppervlak van de straatkeien lijkt tot leven te komen. Glinsterende wegen weerspiegelen voorbijrijdend verkeer. Beregende tramramen maken de stad tot een impressionistische schets. De camera kijkt naar de beneden gelegen straat en abstraheert lopende mensen tot zwevende zwarte paraplu’s. Iedereen probeert een veilig heenkomen te zoeken. De trams zitten extra vol.

Regen is meer een filmisch muziekstuk dan een journalistiek stadsportret. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Amsterdamse films van Ed van der Elsken, zoals Een Fotograaf Filmt Amsterdam (1983), staat Ivens niet lang stil bij gezichten van passanten. Het is vaak lastig te bepalen waar de camera zich in de stad bevindt. Alleen de Munttoren en de spoorbrug naast het Centraal Station zijn goed herkenbaar. Vele andere gebouwen zijn sinds 1929 tegen de vlakte gegaan.

Chris Teerink wilde al heel lang een remake maken van Regen. Hij maakte eerder films over beeldende kunst (Sol LeWitt, 2012), muziek (Romania, 2011) en experimentele film (In The Shadow Of The Light uit 2007 over Jonas Mekas) en lijkt me gezien zijn achtergrond zeer geschikt om Regen met succes te verplaatsen naar de tegenwoordige tijd. Hij gebruikt daarbij geen hedendaagse digitale technologie, maar zal de film monteren aan de hand van analoge zwart-witfoto’s die hij maakt tijdens regenbuien in het stadscentrum en de buitenwijken.

Deze zomer deed het Amsterdams Fonds voor de Kunst een oproep een plan in te sturen voor een korte film in het kader van Made In Amsterdam. Het filmidee van Teerink werd een van de twee geselecteerde projecten met als voorwaarde dat een deel van de financiering door middel van crowdfunding wordt binnengehaald. Meer achtergrondinformatie over dit project en hoe je het kunt steunen vind je op de website van Cinecrowd.


Update: Regen is succesvol gefinancierd en kan dus in 2019 gerealiseerd worden.

2 thoughts on “Regen (Joris Ivens, 1929)

    • Regen staat op enkele compilaties, zoals de Amerikaanse uitgave Avant-Garde: Experimental Cinema of the 1920s and ’30s (Kino Video, 2005) en Joris Ivens, Wereldcineast (Nederlandse dvd-box uit 2008). Waarschijnlijk allebei out of print, maar misschien nog ergens tweedehands te vinden.

Laat een antwoord achter aan Gijs Grob Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *