Westerns zie je niet zo vaak in de Nederlandse bioscopen. Feministische westerns zijn nog zeldzamer. Brimstone (2016) is volgens de maker een feministische western, maar dan wel eentje die vanuit een mannelijk perspectief (die van de regisseur) wordt verteld, dus die telt niet mee. De laatste keer dat er een film binnen dit subgenre in ons land draaide was in de zomer van 2012 toen Meek’s Cutoff (2010) van Kelly Reichardt een verlate en gelimiteerde release kreeg. Marlina The Murderer In Four Acts is extra bijzonder omdat het een western uit Indonesië is.

Regisseuse Mouly Surya gebruikt in Marlina The Murderer het widescreenformaat om de panorama’s op het eiland Sumba nog breder in beeld te brengen dan ze in werkelijkheid zijn. Je moet met het hoofd meedraaien om rover Markus (Egy Fedly) van rechts naar links te volgen wanneer hij het huis nadert van Marlina (Marsha Timothy). Markus weet dat Marlina’s echtgenoot onlangs is overleden. Hij komt haar inlichten over de komst van zijn bendeleden. Die avond zal de vrouw van al haar vee worden beroofd en zullen alle zeven mannen het bed met haar delen. Marlina laat dit niet zomaar gebeuren. Ze verandert noodgedwongen in de moordenares die de filmtitel heeft aangekondigd.

Marlina The Murderer (Egy Fedly & Marsha Timothy)

Vrijwel alle mannen in deze film zijn incompetent of kwaadaardig. De meest incompetente man is Marlina’s echtgenoot. De dode man zit in een donkere hoek van de kamer als mummie in een kleed gewikkeld en met de handen onder zijn kin, alsof hij zich al peinzend voorbereidt op het hiernamaals. Markus is de kwaadaardigste man als leider van de bende. Marlina slaat hem van zich af door zijn hoofd af te hakken. Ze gaat met het hoofd op reis naar het dichtstbijzijnde politiebureau, achtervolgd door de laatste twee nog levende bendeleden en de onthoofde spookgedaante van Markus.

In tegenstelling tot Brimstone en Meek’s Cutoff is Marlina The Murderer In Four Acts geen echte western, maar een hedendaags verhaal dat speelt met stijlelementen uit het genre. De film is een combinatie van een ode en een pastiche aan de spaghettiwestern. Markus komt niet per paard aangereden, maar op een motor. In het eenvoudige houten huisje van Marlina zoemt onverwachts een mobiele telefoon. De vrouw laat zich leiden door een mix van wraak en een gerechtigheid zoals vele westernhelden en –heldinnen. Componisten Yudhi Arfani en Zeke Khaseli citeren in hun arrangementen uitgebreid uit het repertoire van Ennio Morricone. In plaats van mondharmonica speelt Markus een klein snaarinstrument.

Mouly Surya is heel nadrukkelijk bezig met vorm, wat onder meer blijkt uit de vier hoofdstukken waarmee ze het verhaal onderverdeelt. De nadruk op stijlcitaten maakt een bedachte indruk en dreigt de film afstandelijk te maken. Er zit voldoende humor in de film om dat te compenseren. Het is verfrissend om westernpersonages uitgebreid over zwangerschap te horen discussiëren in plaats van over de lengte van hun pistool. De strijdkracht van Marlina drijft het eenvoudige verhaal vooruit. De vrouwen redden het in de onderdrukkende mannenwereld dankzij vindingrijkheid en onderlinge solidariteit.

6/10