Marguerite Dumont heeft geen enkel zangtalent, maar waagt zich desondanks aan de aria Der Hölle Rache uit Mozarts opera Die Zauberflöte. Ze blaft in de hoge passages vele malen minder melodieus dan de gladharige foxterriër van mijn buren. Zelfs de pauw waarvan de zangeres een veer op haar hoofd draagt maakt meer indruk als vocalist. De Franse regisseur Xavier Giannoli baseerde zijn film Marguerite op het leven van de gefortuneerde Amerikaanse amateuroperazangeres Florence Foster Jenkins (1868-1944). Zij is niet de enige aan wie de onzuivere zangkunsten van Marguerite me doen denken.
Outsiders in de muziek heb je in verschillende gradaties. Het interessantst zijn de artiesten die hun eigen repertoire schrijven en daarmee een blik gunnen in het unieke parallelle universum waar ze in leven. Wars van elke trend hebben ze een muzikale taal ontwikkeld die nergens mee is te vergelijken. Sommige outsidermuzikanten plaatsen zichzelf bewust buiten gebaande paden (Moondog, Captain Beefheart), andere hebben geen idee hoe afwijkend en eigenzinnig hun geluid is (The Shaggs) en sommige wijken af door toedoen van overmatig drugsgebruik (Syd Barrett, John Frusciante) of vanwege een aangeboren mentale stoornis (Daniel Johnston, Wesley Willis).
De rijke Marguerite (Catherine Frot) uit de gelijknamige film behoort tot een categorie van muzikanten die zich bestaand repertoire machtig proberen te maken en te eigenwijs of te naïef zijn om te erkennen dat ze eigenlijk over onvoldoende muzikale capaciteiten beschikken. Leedvermaak is vaak hun deel. De gebrekkige zangkwaliteiten van Marguerite blijven in het begin van de film beperkt tot het concertzaaltje in haar eigen grote landhuis. De sporadische optredens die ze daar tijdens benefietmiddagen geeft worden met pijn in de oren getolereerd door haar welgestelde vriendenkring. Iedereen, inclusief haar gegeneerde echtgenoot (André Marcon), laat haar in de waan dat ze een goede zangeres is. Negatieve recensies worden angstvallig buiten haar bereik gehouden door de trouwe butler Madelbos (Denis Mpunga). Hij waakt over de fantasiewereld van de zangeres en legt die wereld vast op de vele foto’s waarop de vrouw als een grootse diva poseert in antieke operakostuums.
Journalist Lucien Beaumont (Sylvain Dieuaide) en zijn flamboyante dichtende vriend Kyrill Von Priest (Aubert Fenoy) zijn gefascineerd door Marguerite en de passie waarmee ze klassieke werken onbedoeld foltert. Haar ontoereikende vocalen passen in hun dadaïstische en anarchistische performances waarmee ze op ludieke wijze tegen het establishment aantrappen. Gebrek aan talent is voor heel even avant-garde, terwijl de ware avant-garde (vertegenwoordigd door Christa Théret in de rol van de talentvolle jonge zangeres Hazel) veel harder moet knokken voor erkenning. Marguerite heeft geen idee dat ze zich door Beaumont en Von Priest voor hun karretje laat spannen. Ze denkt dat de twee oprecht interesse hebben in haar muzikale uitingen. Het geeft haar moed om in een concertgebouw voor een groot publiek op te gaan treden. Aangemoedigd door de twee jongemannen groeit Marguerite uit tot een bescheiden beroemdheid, een outsidermuzikant avant la lettre. Veel te laat komt ze erachter dat haar optredens meer lachsalvo’s dan applaus teweegbrengen.
Het kon Florence Foster Jenkins blijkbaar niets schelen dat ze openlijk bespot werd. Haar passie voor het zingen was gewoonweg te groot. Probeer je lach maar eens in te houden terwijl ze Der Hölle Rache aan flarden zingt. De inspiratiebron voor de film Marguerite was niet de enige onzuiver zingende diva die tegen beter weten in opnamen van haar uitvoeringen liet maken. Uit de titel van het album Music To Suffer By (1957) mag geconcludeerd worden dat zangeres Leona Anderson (1885-1973) maar al te goed op de hoogte was van het feit dat ze geen zangvogeltje was. Ze had lak aan de hoon en bezondigde zich onder meer aan de Habanera uit Carmen. Het fenomeen Mrs. Miller (1907-1997) wist dat opera iets te hoog gegrepen was en bouwde een beruchte reputatie op dankzij bewerkingen van popliedjes. Je kunt haar op hol geslagen, opera-achtige vibrato onder meer beluisteren in de bovenstaande bewerking van A Hard Day’s Night van The Beatles. Jenkins, Anderson en Miller hadden geen last van schaamte. Voor Marguerite is er echter geen leven buiten de mythe die ze om zich heen heeft laten creëren.
De naam Marguerite Dumont lijkt overigens heel erg op die van actrice Margaret Dumont, de deftige dame uit films van The Marx Brothers. De actrice had net als Marguerite een aristocratisch voorkomen. Haar overdreven acteerstijl was totaal ongeschikt voor het soort films waar ze het liefst in acteerde. Ze had er uiteindelijk vrede mee dat ze werd vereeuwigd in de anarchistische komedies van Groucho en zijn broers. Ze begreep naar verluidt lang niet alle grappen, maar hield dapper stand.
6/10
In november krijgt Nederland bezoek uit de ruimte van The Space Lady. Deze Amerikaanse outsidermuzikant is samen met haar Casio te zien in Worm, Rotterdam (11/11), Klup X, Amsterdam (12/11), Extrapool, Nijmegen (13/11) en tijdens Le Guess Who, Utrecht (22/11). Een van de rockklassiekers die ze regelmatig uit haar keyboard tovert is Radar Love.
ik dacht echt even dat je ’t over een film met Margaret Dumont had!
Dank overigens voor die bizarre geluidsfragmenten van Jenkins en Miller!
Mrs. Miller kwam regelmatig voorbij terwijl ik tijdens het werk naar een radioprogramma op internet zat te luisteren dat geheel was gewijd aan outsider music. Allemaal ‘Songs in the Key of Z’.