Heart Of A Dog (Laurie Anderson, 2015)

Facebooktwitterpinterestlinkedin
Lolabelle in Heart Of A Dog

Lolabelle in Heart Of A Dog

Je hoeft geen hondenliefhebber te zijn om Heart Of A Dog te kunnen waarderen. De experimentele documentaire gaat over veel meer dan enkel de geliefde hond van regisseuse Laurie Anderson. De troost gevende film ziet eruit als een bewegend schilderij waarin herinneringen, dromen, verrassende observaties en religieuze overpeinzingen door elkaar heen lopen, connecties met elkaar aangaan en langzaam maar zeker een coherent geheel vormen. Het is bijzonder dat Heart Of A Dog met zijn onalledaagse beeldtaal een plek heeft weten te veroveren in de Nederlandse bioscopen.

Het gebeurt niet vaak dat een avant-gardistische performancekunstenaar met een single in de Nederlandse top 10 staat. Het overkwam Laurie Anderson in het najaar van 1981 met O Superman. In het meer dan acht minuten durende nummer wisselt Anderson zang en gesproken tekst af, ondersteund door een minimale begeleiding van twee akkoorden, vogelgeluiden en een monotone stemsample die op elke tel de maat aangeeft. De single bevat een paar elementen die meer dan drie decennia later terugkeren in de film Heart Of A Dog. Het sterkst is de moederfiguur door wie de zangeres aan het eind wordt omarmd, ook al is niet duidelijk of het wel haar echte moeder is. De hond is het onderwerp in het liedje Walk The Dog dat op de B-kant van de 7” staat. En dan is er natuurlijk de helder articulerende vertelstem van Laurie Anderson.

Heart Of A Dog (Laurie Anderson)

Heart Of A Dog (Laurie Anderson)

In het werk van Anderson wordt elk woord zorgvuldig van tevoren gewogen en waar nodig bijgeschaafd. Regelmatig laat de performer tijdens haar kalme dictie het laatste woord even in het luchtledige hangen voordat ze de zin afrondt. In de leegte die ze tussen de twee laatste woorden aanbrengt geeft ze de luisteraar tijd om beelden te vormen. Een van die beelden in Heart Of A Dog is de leegte zelf; de leegte die na 9/11 in New York achterbleef door het verdwijnen van de Twin Towers, de oningevulde goudkleurige ruimte in het schilderij El Perro van Francisco Goya (1746-1828), het gat tussen de huizen die in tweeën werden gezaagd door de te vroeg gestorven beeldend kunstenaar Gordon Matta-Clark (1943-1978), de nacht als de leegte tussen twee dagen. De leegte is wat je ziet wanneer je de ogen sluiten.

De grootste leegte in Heart Of A Dog bestaat uit wat overblijft wanneer familie en vrienden er niet meer zijn. De film bevindt zich in de overgangsfase tussen leven en dood en heeft de vorm van een droom omdat dromen de leegte van de nacht invullen. In de droom speelt Andersons geliefde hond Lolabelle de hoofdrol. De herinneringen aan Lolabelle maken de film minder zwaar dan je gezien het onderwerp zou verwachten. Het dier werd blind op haar oude dag, maar dat stond een muzikale carrière geenszins in de weg. Lolabelle kon aardig overweg op de toetsen van een klein keyboard en trad zelfs op tijdens benefietavonden. Als de hond overlijdt worden we rondgeleid door de Bardo, de plek waarvan boeddhisten geloven dat het de ruimte is tussen twee levens. Daar zien we ook de jeugdherinneringen van Anderson in de vorm van 8mm-filmpjes en animaties.

Heart Of A Dog 02

Anderson associeert er lustig op los. Het duurt even voordat blijkt dat haar losse observaties een afgerond geheel vormen. Het is net als bij het eerder genoemde schilderij van Goya waarvan we eerst de abstracte details zien voordat de camera uitzoomt en we een beeld krijgen van het volledige schilderij. Goya’s penseelstreken vormen een terugkerende gouden waas die zorgt voor een visuele eenheid.

In Andersons vertelling zorgt de aanwezigheid van de moeder ervoor dat het begin en het eind van de film aan elkaar gekoppeld worden. De vertelstructuur heeft wat dat betreft in de verte wel iets weg van Citizen Kane omdat ook in die film de laatste woorden van een stervend personage aan het begin worden uitgesproken en pas aan het eind betekenis krijgen wanneer ze gekoppeld worden aan een besneeuwde jeugdherinnering. De manier waarop Heart Of A Dog wordt verteld is het meest verwant met de associatieve filmessays van de Franse cineast Chris Marker, die overigens meer een kattenliefhebber was. Zijn naam komt voorbij tijdens de aftiteling.

Heart Of A Dog 03

In Heart Of A Dog worden liefde en dood op onsentimentele wijze onlosmakelijk aan elkaar verbonden. De film gaat op zeer onnadrukkelijke, bijna terloopse wijze over het verlies van Laurie Andersons levenspartner Lou Reed. De muzikant is slechts een paar seconden te zien, onder meer zittend in het strandzand en op de foto waar de film mee eindigt, maar zijn geest waart door de hele film rond.

9/10

One thought on “Heart Of A Dog (Laurie Anderson, 2015)

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *