En de verliezer is… : de uitreiking van de Gouden Kalveren

Facebooktwitterpinterestlinkedin

kalf1

De Nederlandse film heeft weinig aanzien in het buitenland. Te oordelen aan de uitzending van het Gala van de Nederlandse Film nemen we het ook zelf niet bepaald serieus.

De nieuwe editie van het Amerikaanse blad Film Comment (volume 48, #5) besteedt uitgebreid aandacht aan de vijftigste editie van The New York Film Festival. Het artikel beslaat maar liefst 26 pagina’s met op elke pagina in een kader een opsomming van de films die sinds 1963 op het festival hebben gedraaid. De lijstjes bewijzen hoe weinig Nederland voorstelt in de internationale filmwereld. De naam van Joris Ivens valt tweemaal en daar blijft het bij, de gedeeltelijk Nederlandse productie Paradise Now (Hany Abu-Assad, 2005) niet meegerekend. Ter vergelijking: België wordt minstens 17 keer genoemd.

Vlak nadat ik de lijstjes had doorgenomen, begon gisteren op Nederland 1 Het Gala van de Nederlandse Film met de uitreiking van de Gouden Kalveren. Een jaar geleden zette ik toevallig de televisie aan tijdens het gepassioneerde dankwoord van acteur Nasrdin Dchar. Waarschijnlijk bekeek ik de uitreiking deze keer in zijn geheel, omdat ik opnieuw hoopte op een dergelijke historische toespraak. De uitzending had uiteindelijk meer weg van een historisch dieptepunt.

De korte conference van Theo Maassen als opening was niet eens zo’n gek idee. Een beetje relativering kan nooit kwaad, al zal Maassens opmerking dat Robert M. met meer passie filmpjes maakte dan de regisseurs van Joris & Boris en het Geheim van de Tempel, niet door iedereen als smaakvol zijn ervaren. Vervolgens nam fotomodel Doutzen Kroes de microfoon over in haar debuut als presentatrice. Het is wonderlijk en vooral riskant om een onervaren persoon live op televisie een prijsuitreiking te laten presenteren. In al haar schuchterheid en onschuld deed Kroes het minder slecht dan sommigen hadden gevreesd, zeker als je haar prestatie vergeleek met de stotterende professionals, onder wie een haastig overgevlogen Matthijs van Nieuwkerk.

De enige echte handicap van Kroes was haar sidekick. Ze werd namelijk geflankeerd door een van de grootste stoorzenders van Nederland. Dankzij strategisch zappen heb ik tot nu toe het natuurverschijnsel Jandino Asporaat altijd weten te omzeilen, maar gisteravond ontkwam ik er niet aan. Ondanks zijn kleinere postuur zette deze druktemaker de grote Friezin volledig in de schaduw. De man leeft in de veronderstelling dat een verbale grap pas geslaagd is, als je hem met veel volume voor het voetlicht brengt. Hoe harder zijn geschreeuw, hoe meer het opviel hoe stil het bleef in de zaal. De inzet van deze schreeuwlelijk gaf extra sterk aan dat de programmamakers de Nederlandse film in het algemeen, en de Gouden Kalveren in het bijzonder, verre van serieus nemen.

kalf4

Een van de vele gênante momenten was de uitreiking in de categorie Beste Acteur. Asporaat verontschuldigde zich voor de afwezigheid van de bekende Nederlander die de prijs zou aankondigen en overhandigen. In plaats daarvan deed hij zelf een poging de citaten uit het juryrapport voor te lezen. Drie nerveuze genomineerden keken met toenemend ongemak toe hoe de presentator struikelde over elk woord dat uit meer dan twee lettergrepen bestond. Asporaat stond heel hard te lachen om zijn eigen onvermogen bij het voorlezen van een tekst over een film over de deportatie van joden in de Tweede Wereldoorlog (Onuitsprekkelijk, is dat een woord?).

Het ergste was dat dit gestuntel hoorde bij het draaiboek. Bekende Nederlander Rutger Hauer was wel degelijk in de studio aanwezig en kwam op het laatste moment als verrassing met een grote motor het podium op rijden. Niet dat Hauer het juryrapport wel zonder kleerscheuren had kunnen voorlezen, want daar was de acteur te dronken voor, dronken genoeg om te vergeten hoe hij na de uitreiking zijn motor weer aan de praat moest krijgen. Gouden Kalf-winnaar Jeroen Willems maakte eerder in de uitzending ook al geen nuchtere indruk.

kalf2

Het gênantste moment had al eerder plaatsgevonden, tijdens een duet tussen Ilse DeLange en een windmachine. De zangeres was ingehuurd voor een stemmig deuntje tijdens de onvermijdelijke In Memoriam. Haar ballad was bedoeld ter ondersteuning van een diavoorstelling met portretten van mensen uit de Nederlandse filmwereld die ons in het afgelopen jaar zijn ontvallen. In plaats daarvan dienden de doden slechts ter decoratie en maakte de regisseur de onzuiver zingende Ilse DeLange tot leidend voorwerp. Een onvergeeflijke miscalculatie. De paar keer dat een foto wel even in beeld kwam, viel regelmatig een gedeelte van het onderschrift weg. En waarom auteur Rutger Kopland zich tussen de acteurs, regisseurs en filmbonzen bevond, was mij niet helemaal duidelijk.

Hoe dichter het programma de aftiteling naderde, hoe minder kans er was op vermelding van de prijswinnaars in de categorieën muziek, cinematografie, geluid, montage, animatie, korte film en documentaire. Niet belangrijke genoeg, blijkbaar. Schrale troost was de opmerking van Paul Verhoeven over de onwil van de Nederlandse regering om, in navolging van België, ter stimulering van filmmakers een Tax Shelter in te voeren. Anders kunnen we de Gouden Kalveren straks maar beter bij de Zuiderburen uitreiken, merkte de regisseur op voordat hij het Gouden Kalf voor Beste Film toekende aan Het Meisje En De Dood van Jos Stelling.

Voor het eerst hield ik een hele televisie-uitzending lang tweets bij over het Gala. Geen gemakkelijke opgave, want er waren verschillende hashtags in omloop. De enige interessante opmerkingen kwamen van tv-recensent Hans Beerekamp, omdat hij onder meer bij sommige winnaars aangaf hoe vaak ze eerder genomineerd en/of gewonnen hadden, een context die de redactie van het Gala achterwege had gelaten. Een van de twitteraars verbaasde zich erover dat deze registratie een VPRO-productie was. Deze schamele vertoning was de omroep onwaardig.

Voor wie het programma gemist heeft hierbij de rechtstreekse link naar Uitzending Gemist.