Earth

Voor de tweede keer binnen een jaar vormde zich een lange rij voor de ingang van de OCCII. Na Thurston Moore in augustus 2014 trok gisteren Earth veel belangstelling. Amsterdam vormde het startschot voor een Europese tournee van de Amerikaanse band. De meereizende twee DJ’s van het label Southern Lord draaiden tussen de optredens afwisselend oude metal en jazz, twee genres die elkaar lijken te bijten maar in de OCCII gebroederlijk het podium deelden.

De avond werd geopend door Earth-lid Don McGreevy die drie stukken improviseerde samen met de Nederlandse drummer Rogier Smal. Gitarist McGreevy wisselde fingerpicking af met jazzy akkoordenschema’s, geholpen door ritmische effecten uit de pedalen op de grond. Hij werd op de voet gevolgd door een zeer dienstbare Smal. De kort set was een vrije variant op de veel minder flexibel overkomende muziek van Earth.

Don McGreevy & Rogier Smal

Voor aanvang van het tweede voorprogramma vertelde Marshall Trammell van Black Spirituals uit Oakland aan de voorste rijen hoe vereerd hij was om hier te zijn, in de stad waar muzikanten uit zijn favoriete bands The Ex en Dog Faced Hermans resideren. Na afloop vertelde de drummer me dat hij ook grote bewondering heeft voor Han Bennink en in het bijzonder zijn opnamesessies samen met Misha Mengelberg en Eric Dolphy. Tijdens het optreden vormden Trammells opzwepende, los gestructureerde drumpartijen een geanimeerde onderlaag voor de langgerekte noise die Zachary James Watkins op kalme wijze produceerde met hulp van een gitaar en een tafel vol effectapparatuur. De gitaar klonk meer als een analoge synthesizer of een krakend orgel van het merk Acetone dan als een snaarinstrument.

Black Spirituals

De luide drones werden onder meer veroorzaakt door de E-bow waarmee Watkins de snaren deed trillen, maar soms hoefde hij de snaren niet eens aan te raken en zorgde feedback uit de versterker ervoor dat het instrument uit zichzelf ging zingen. Onrustige, vervormde noten werden afgewisseld met pure noise waar met enige moeite stemgeluiden uit een cassetterecorder in waren te herkennen. Vergeleken met het vurig uitgevoerde pandemonium van Black Spirituals maakte het minder hevige Earth daarna een zeer sobere indruk.

De eerste keer dat ik Earth op plaat hoorde maakte de band nog brommende feedback die zich in lange nummers uitstrekte over lange albums. De band uit Olympia, Washington maakt tegenwoordig vertraagde instrumentale rock. De enige brom kwam gisteren uit de basversterkers waar een laag trillende zoemtoon de stiltes opvulde tussen de aangeslagen basnoten. De afgestroopte muziek is ontdaan van songstructuur, coupletten en refreinen en bestaat voornamelijk uit wat zich tussen die bouwstenen afspeelt: akkoorden en riffs die normaal gesproken de aanloop vormen tot een lied of zich bevinden op plaatsen waar in liedjes de vocalist een paar seconden op adem komt.

Earth

De slepende herhalende riffs lijken rechtstreeks overgeheveld van klassieke rockplaten uit de jaren zeventig en worden op het allerlaagste toerental afgespeeld. De platencollectie van het trio bestaat uit hardrock, country rock, southern rock en zelfs progrock, want een van de nummers die gisteren werden gespeeld was volledig opgebouwd uit de riff op gitaar en synthesizer in Pink Floyds Have A Cigar. Door de telkens terugkerende patronen leek het alsof de zwaarmoedige woestijnmuziek nergens naartoe ging en in doelloze rondjes cirkelde. Dat de muziek toch spannend bleef was te danken aan minimale afwijkingen en een enkele plotselinge break, wanneer drumster Adrienne Davies heel kort het bekken vastpakte waar ze zojuist op had geslagen. Slechts een enkele keer, en pas laat in de set, voegde bandoprichter Dylan Carlson een gitaarsolo toe. Hij hief de hals van zijn instrument regelmatig in de lucht alsof hij de goden probeerde te bereiken.

Het is lastig om langzame muziek heel strak te spelen. Zo af en toe was te horen dat het optreden van Earth de eerste was van hun Europese tournee en dat de muzikanten nog een beetje warm moesten draaien.