Doubt (John Patrick Shanley, 2008)

Facebooktwitterpinterestlinkedin

doubt

Doubt is een verfilmd toneelstuk, voor het grote doek bewerkt en geregisseerd door de man die het stuk schreef en in 2004 off-Broadway bracht. De aanwezigheid van de bühne is vaak voelbaar en je kunt het theaterpluche ruiken. Het spel van de acteurs maakt meer indruk dan de filmbeelden waarin hun spel is vervat. De beste momenten zitten dan ook in de dialogen en niet in de beelden.

Regelmatig zitten de plaatjes vol symboliek: het oog van God dat via een glas-in-loodraam op de mensen neerkijkt, de storm die uitbreekt, de herfstbladeren die net zo hard verwaaien als de in een betekenisvolle preek aangehaalde veren uit een kussen, de lamp die kapot springt, het onweer, het zuiverende wit van de sneeuw en het kantelende filmframe wanneer conflicten worden aangekondigd. Het is iets te veel van het goede. De scènes zijn op hun best wanneer ze rechtstreeks uit de toneelversie lijken gelicht of wanneer ze het meest eenvoudig zijn vastgelegd.

In die laatste categorie valt het gesprek dat de strenge oude hoofdzuster Aloysius (Meryl Streep) tijdens een wandeling voert met de moeder (Viola Davis) van de enige zwarte leerling op de katholieke school in The Bronx, begin jaren zestig. Aloysius is er van overtuigd dat Father Flynn (Philip Seymour Hoffman) zich aan deze jongen heeft vergrepen. Tijdens de verrassende reactie van de moeder zorgen de tranen van actrice Davis voor voldoende impact. Aanvullende mooifilmerij kan achterwege blijven.

Eerder in de film proberen Aloysius en de jonge, gedreven maar naïeve zuster James (Amy Adams) Flynn aan te spreken op zijn vermoedelijke misstappen. Ze nodigen de pastoor uit in het kantoor van de hoofdzuster waar tijdens een schijnbaar normaal gesprek op subtiel visuele wijze machtspelletjes worden gespeeld. De pastoor neemt na binnenkomst direct plaats achter Aloysius’ bureau en zet haar zo op een tweede rang. Hij is immers hiërarchisch gezien haar meerdere. Pas als zij de jaloezieën openzet en zonlicht als een verhoorlamp op het gezicht van Flynn laat vallen, stapt hij weg van het bureau, neemt de hoofdzuster plaats op haar rechtmatige plek, worden de machtsverhoudingen doorbroken, verandert een onschuldig lijkende conversatie van richting en durft ze eindelijk de vraag te stellen die al de hele tijd op haar lippen brandt. Regisseur John Patrick Shanley maakt in deze scène knap en effectief gebruik van posities die de acteurs in de ruimte innemen en profiteert daarbij van acteerkanonnen als Streep en Hoffman.