The Last Executioner draagt nauwelijks bij aan de discussie over de doodstraf, maar dat is ook niet de insteek van de makers. De film is een portret van de beul Chavoret. Het enige waar hij zich in de gevangenis van Bangkok zorgen over maakt is zijn karma en de demonen die hem een leven lang plagen. Het historische personage wordt met een opvallend gebrek aan charisma vertolkt door Vithaya Pansringarm, bij sommige lezers bekend als de demonische wraakengel in Only God Forgives (Nicolas Winding Refn, 2013).
Khun Chavoret Jaruboon (1948-2012) executeerde in zijn lange carrière 55 ter dood veroordeelde gevangenen in Bang Kwang Prison. De film geeft een goed inzicht in de procedure. De geblinddoekte gevangenen werden in een speciale ruimte aan een houten stellage vastgebonden met hun rug naar de beul toe. Tussen het slachtoffer en de beul werd een groot doek opgehangen met een schietschijf ter hoogte van het hart. Nadat een collega een rode vlag liet zakken schoot de beul op zijn doel, zo nodig meer dan eens. Een arts controleerde vervolgens of de gevangene daadwerkelijk was overleden. In 2003 stapte Thailand van het geweer over op de dodelijke injectienaald.
De film begint bij de afscheidsceremonie op de binnenplaats van de gevangenis waar Chavoret door de autoriteiten wordt bedankt voor zijn jarenlange trouwe dienst. De stille man heeft nooit een bestaan als beul geambieerd. Hij ging in de gevangenis werken om zijn jonge gezin te onderhouden en belandde toevallig achter het executiewapen. Zijn eerste executie, bij uitzondering verplaatst naar een open veld buiten de gevangenis, vond per ongeluk plaats toen hij meehielp een weigerend geweer aan de praat te krijgen.
The Last Executioner springt vaak heen en weer in de tijd. De film laat flarden zien uit het leven van Chavoret, vanaf de waarzegster die hem in 1963 vertelt dat zijn leven in het teken van de dood zal staan en zijn tijd als Elvis-imitator eind jaren zestig, tot aan zijn pensioen en zijn eigen dood op 64-jarige leeftijd. Vanwege de fragmentarische vorm worden de interacties tussen de personages onvoldoende uitgewerkt. De filmflarden zijn zelf ook fragmentarisch, wat het vrij lastig maakt werkelijk tot het hoofdpersonage door te dringen. Het helpt ook weinig dat Vithaya Pansringarm zijn rol expres speelt met een minimum aan expressie. Desondanks werd hij vorig jaar tot beste acteur uitgeroepen tijdens het Shanghai International Film Festival.
De opdringerige filmstijl leidt af van de psychologische ontwikkeling van de beul. De opperste concentratie waarmee de beul zijn werk doet staat in schril contrast met het dynamische camerawerk en de onrustige montage van tientallen set-ups. Tot mijn verbazing noemde regisseur Tom Waller tijdens de Q&A op Cinemasia deze manier van filmen cinéma vérité, terwijl The Last Executioner alles behalve een documentaire stijl heeft. De executies worden op impressionistische manier vastgelegd, inclusief suggestieve soundtrack, slow motion en fantasiebeelden. Het keerpunt in de film is de dood van een vermoedelijk onschuldige vrouwelijke gevangene. Tijdens de rommelig verlopende executie zien we flashbacks van het moment waarop in een trein een kind in de aanwezigheid van de vrouw wordt vermoord. Dat de flashback gefantaseerd wordt door Chavoret blijkt onder meer uit het geluid van zijn geweer dat vermengd wordt met het kedeng kedeng van de rollende treinwielen.
Wat me het meest tegenstond was de manier waarop de duivel en zijn handlangers in de film zijn verwerkt. Zij worden vroeg geïntroduceerd in de vorm van een quizmaster en twee deelnemers aan de Thaise versie van Wie Van De Drie waar Chavoret aan meedoet (‘wil de echte beul nu opstaan’) en verschijnen verspreid over de film om zijn geweten te tarten. De demonen maken zich op allerlei plekken zichtbaar: in de gevangenis, bij de voordeur van zijn huis, bij de tempel, in de bus. Ze staren de beul eng grijnzend aan, terwijl ze zachtjes sinister lachen. Hun veelvuldig terugkerende aanwezigheid is net zo irritant als hardnekkig zoemende muggen. De geesten van de door de beul gedode gevangen keren gelukkig iets subtieler terug als dikke padden.
4/10