Ascent is geen alledaagse film, maar een poëtische fotofilm met een slapende vulkaan in de hoofdrol.

Fotofilms zijn een zeldzaam verschijnsel in de bioscoop. De drie die ik tot nu toe heb gezien gaan allemaal over reizen. De beroemdste fotofilm is de tijdreisfilm La Jetée (Chris Marker, 1962). Een recenter voorbeeld is het veel minder bekende Año Uña (Jonás Cuarón, 2007) over de reis van een Mexicaanse tiener naar de VS. In Ascent reist de kijker in het gebied rondom de Japanse berg Fuji. De slapende vulkaan ontwaakt in het begin van de film met een oorverdovend geraas.

De basis van Ascent wordt gevormd uit ruim 4000 foto’s die de afgelopen 150 jaar zijn gemaakt van Fuji. De heilige berg zweeft vaak als een eiland tussen de wolken en roept religieuze gevoelens op omdat hij een link is tussen hemel en aarde. Duizend jaar geleden voelden de eerste pelgrims zich tot de berg aangetrokken. Vroege foto’s van Fuji waren een inspiratiebron voor Vincent van Gogh. De berg is ook een plek waar mythes en sprookjes ontstaan. Het eerste sprookje dat de Britse Mary (de stem van Fiona Tan) zich herinnert is dezelfde als het verhaal waar de animatiefilm The Tale Of The Princess Kaguya (Isao Takahata, 2013) op is gebaseerd. Fuji is ook regelmatig het decor in populaire cultuur. Godzilla ging in 1962 op de berg in gevecht met King Kong in de film King Kong vs. Godzilla.

Ascent

Op de geluidsband van Ascent laat Mary haar mijmeringen de vrije loop over de stapel foto’s die ze postuum heeft ontvangen van haar overleden Japanse partner Hiroshi. Ze variëren van historische en kunstzinnige afbeeldingen tot en met recente vakantiekiekjes. Waarom heeft Hiroshi de foto’s opgestuurd? Welk raadsel ligt in de verzameling verborgen? Mary’s beschouwingen worden afgewisseld met de stem van Hiroshi (Hiroki Hasegawa). Hij doet verslag van zijn beklimming van de vulkaan samen met duizenden andere toeristen.

De relatie tussen Mary en Hiroshi wordt in Ascent vergeleken met die van de man en de vrouw in Hiroshima Mon Amour (Alain Resnais, 1959). Het grootste verschil tussen beide films is dat er bij Mary en Hiroshi niet alleen sprake is van een culturele kloof maar ook een onoverbrugbare fysieke afstand omdat Hiroshi niet meer leeft. De titel Ascent verwijst zowel naar Hiroshi’s beklimming van de berg als naar zijn geest die is opgestegen. De opeenvolging van plaatjes en kiekjes benadrukt hoe vluchtig een mensenleven is in vergelijking met het eeuwige bestaan van de vulkaan. Vanuit het perspectief van Fuji is ons leven net zo kort als een oogknipper of de sluitertijd van de fotocamera. Fuji kijkt eeuwenlang zonder te blinken uit over de mensheid en maakt mensen bewust van hun nietigheid.

Ascent gaat niet alleen over de betekenis van Fuji in de Japanse cultuur door de eeuwen heen, maar ook over fotografie en film. Fuji is immers ook een Japanse fabrikant van filmmateriaal. Foto’s zijn als ijs en film is als vuur, leerde Mary tijdens haar studie, want in foto’s wordt de tijd bevroren terwijl de beelden in films vluchtig zijn. Fiona Tan laat in Ascent zien dat de tegenstelling tussen de twee vormen wel meevalt. Een film die volledig uit foto’s bestaat blijkt uitermate geschikt om gedachten over vergankelijkheid te illustreren.

8/10