Zwijgende films uit de vorige eeuw laten interieurs zien vol met ouderwetse varianten van alledaagse voorwerpen die we honderd jaar later nog steeds gebruiken. Een enkele keer staat in het decor een voorwerp waarvan de functie niet direct duidelijk is, zoals de witte pilaar in de slaapkamer van advocaat Thomas Beck en diens vrouw Irene in de film Abwege.
Thomas Beck (Gustav Diessl) gaat in Abwege volledig op in zijn werk. Zijn vrouw Irene (Brigitte Helm) moet van hem thuis blijven, alsof ze deel uitmaakt van het meubilair. Irene mag niet eens een avondje uit met vrienden. Ze laat zich door een bevriende kunstenaar (Jack Trevor) overhalen om het huwelijk te ontvluchten en met hem mee te reizen naar Wenen. Thomas Beck hoort van het vluchtplan en dwingt buiten medeweten van Irene de kunstenaar om er een streep door te zetten. De huwelijkscrisis verergert naarmate de film vordert. De naderende definitieve breuk wordt gesymboliseerd door een stuk taart dat Irene met een mes doormidden snijdt. De afstand die tussen de echtelieden is gegroeid wordt in een andere scène verbeeld wanneer ze in de slaapkamer tegenover elkaar staan, allebei leunend tegen het uiteinde van het filmframe, zij links en hij rechts. Ditmaal is het geen mes dat twee helften van elkaar scheidt, maar een vreemd wit voorwerp dat minstens twee en een halve meter hoog is.
Het is niet de eerste keer dat ik een vergelijkbaar object op de achtergrond ontwaarde in een film uit de eerste helft van de vorige eeuw. Eerder dit jaar viel het op in The Kiss Before The Mirror (James Whale, 1933), staand in de hoek van de huiskamer van advocaat Paul Held (Frank Morgan) en zijn vrouw Maria (Nancy Carroll) in Wenen. Door het ontbreken van interactie met het witte gevaarte is in beide films onduidelijk waar het voor dient. Is het een opbergruimte voor flessen wijn of sterkere drank? Is het een kunstvoorwerp en moet het een uitgerekte replica voorstellen van het Capitool in Washington? Filmhistoricus Nora Fiore wijdt er enkele woorden aan tijdens haar audiocommentaar voor de Britse Blu-ray-uitgave van The Kiss Before The Mirror. What’s going on with that pillar in the corner? vraagt ze zich af. Is it a giant salt shaker? I dare say dr. Freud might have something to say about it. Fiore kwam na een korte zoekactie tot de conclusie dat het een kabinet of secretaire is.
Reverse image search van de pilaar in Abwege levert een ander antwoord op. Als mijn informatie klopt is de pilaar een soort kachel, ontworpen in neoklassieke stijl en alleen betaalbaar voor mensen met een goede baan (zoals de advocaten in beide films) en een woning met ruime kamers. In de eerste scène in de woonkamer van het echtpaar Held in The Kiss Before The Mirror is geen open haard of andere warmtebron te ontdekken wat het extra aannemelijk maakt dat het om een kachel gaat.
Abwege is het bekijken waard vanwege onder meer Brigitte Helm. De actrice is het bekendst van haar filmdebuut in de dubbelrol van Maria en de robot in Metropolis (Fritz Lang, 1927). Ze was toen zeventien jaar jong. Irene in Abwege was haar vijfde filmrol en de twee onder regie van G.W. Pabst. Haar expressieve acteerstijl is interessanter dan het magere verhaal waar de film aan is opgehangen. In zwijgende films worden gevoelens geuit door overdrijving en Helm doet dat meteen verleidelijk in de eerste scène samen de kunstenaar en haar vriendin Liane (Hertha von Walther). Tegen het einde van een uitbundige scène in een nachtclub lijkt haar lichaam vloeibaar te worden nadat ze een verdovend middel heeft gebruikt dat haar door de mysterieuze Anita (Ilse Bachmann) is aangereikt. Een andere attractie in Abwege is de fotografie. De actrice wordt prachtig belicht door cinematograaf Theodor Sparkuhl. Het was een van zijn laatste Duitse films voordat hij via Frankrijk en Engeland naar Hollywood reisde. Het scherpe contrast tussen licht en schaduw dat hij al toepaste in Abwege droeg bij aan de typische film noir stijl uit het begin van de jaren veertig.