The Day The Earth Caught Fire (Val Guest, 1961)

Facebooktwitterpinterestlinkedin

The_Day_The_Earth_Caught_Fire

De mensheid zal vergaan, eerder vroeger dan later en we hebben het niet voor het kiezen. De opwarming van de aarde is zeker een katalysator, zoals 40 jaar voor Al Gore’s An Inconvenient Truth al te zien is in The Day The Earth Caught Fire van de Britse regisseur Val Guest (1911-2006). Zijn film stamt uit de tijd van de Koude Oorlog, vandaar dat de wereldramp het gevolg is van twee krachtige kernbommen die zijn afgegaan tijdens simultane proeven van zowel de VS als de Sovjet Unie.

Op de redactie van The Daily Express hebben ze het er maar druk mee, terwijl de cynische, kettingrokende, drinkende en gescheiden journalist Peter Stenning (een eerste hoofdrol voor Edward Judd) eigenlijk andere dingen aan zijn hoofd heeft, zoals de spaarzame uitstapjes met zijn zoontje. Voor de krant bezoekt hij The Med Centre waar hij telefoniste Jeannie (Janet Munro, 1934-1972) tegen het lijf loopt. Hun opbloeiende romance wordt verstoord door langdurige regenbuien, een te vroege zonsverduistering, een extreme hittegolf, een mysterieuze dikke mist en een vernietigende cycloon. Ondertussen houdt de overheid de achtergrond en de verdere gevolgen van de natuurrampen zoveel mogelijk geheim.

De veelzijdige schrijver, producer en regisseur Val Guest (onder meer bekend van de Britse sci-fi klassieker The Quatermass Xperiment uit 1955) besteedt veel aandacht aan karakterontwikkeling en belicht zowel uitgebreid de relaties tussen de journalisten op de realistisch ogende redactieburelen (de werkruimtes van The Daily Express werden tot in detail gekopieerd in de studio) als die tussen Peter en Jeannie. Hun vrolijke en vlotte geflirt doet denken aan screwball komedies, terwijl de overlappende dialogen verwant zijn met die in krantenfilms als The Front Page. Dankzij Guests ervaring als journalist ogen de scènes zeer authentiek.

Day the Earth Caught Fire 1961

De rampen worden vormgegeven door special effects specialist Les Bowie die bij Hammer had laten zien weinig budget nodig te hebben voor behoorlijk overtuigende effecten. In de montage wordt handig gebruik gemaakt van archiefbeelden, met name voor grote overstromingen en stadsbranden. De verschroeiende hitte in desolaat Londen wordt verbeeld door de zwart-wit gedraaide film in de begin- en slotfase een oranje rode gloed te geven. Niet alles oogt even overtuigend. Zo ziet het pretpark van Battersea Park er na de vernietigende cycloon wel heel snel netjes aangeharkt en ongeschonden uit, alsof de avond ervoor niets is voorgevallen.

Verse hoofdrolspeler Edward Judd had meer van zijn carrière verwacht na zijn debuut in The Day The Earth Caught Fire. Hij werd echter in Amerika al snel uitgespuwd door Columbia, omdat hij niet de gemakkelijkste acteur was om mee te werken en speelde daarna marginale rolletjes met als bekendste het pijnlijk mislukte Because Of The Cats (Fons Rademakers, 1973) en de cultfilm O Lucky Man! (Lindsay Anderson, 1973). Veel beter ging het met de acteur waarmee Judd in 1961 bevriend raakte op de set: Michael Caine. Het bijrolletje van Caine als politieagent stelt niets voor en hij heeft slechts een regeltje tekst. Als je het niet wist zou je niet eens gezien hebben dat het Michael Caine is. Een paar jaar later had hij al een hoofdrol in Zulu.

The Day The Earth Caught Fire won een BAFTA Award voor Best Britisch Screenplay, maar verdween vervolgens jarenlang van de radar omdat een deprimerende film over de effecten van nucleaire proeven niet bepaald aantrekkelijk was om tijdens de zaterdagse kindermatinee op televisie uit te zenden. Het gaat iets te ver Val Guest een visionair te noemen, maar hij zat er met zijn toekomstbeeld niet ver naast en weet van een wereldcatastrofe volwassen entertainment te maken.

De Britse dvd-uitgave op Network is al een paar jaar uit en bevat o.a. een informatief commentaar van de regisseur en een interview met Leo McKern (1920-2002) die de rol van wetenschappelijk journalist Bill Maguire vertolkt.