Who Killed Teddy Bear (Joseph Cates, 1965)

Facebooktwitterpinterestlinkedin

who-killed-teddy-bear

De onafhankelijk geproduceerde Amerikaanse thriller Who Killed Teddy Bear is een neo noir, vervaardigd in 1965, zeven jaar na het officieuze einde van film noir (met Touch Of Evil). Wat de film zo noir maakt, behalve de nachtelijke opnamen in en rondom een goedkope nachtclub in New York, is het doppelgänger-motief. Detective Dave Madden (Jan Murray) heeft een ongezonde obsessie voor de afwijkende seksuele voorkeuren van criminelen en is daardoor net zo geperverteerd als de psychopathische voyeur Lawrence Sherman (Sal Mineo).

Lawrence woont samen met zijn jongere zus Edie (Margot Bennett). Zij verloor in haar kindertijd haar verstand nadat ze moeder en broer intiem in bed aantrof en van de schrik samen met haar teddybeer van de trap af viel. De teddybeer staat natuurlijk voor de onschuld. Schuin tegenover de nu ouderloze broer en zus woont Norah Dain (Juliet Prowse). Norah ambieert een carrière als actrice, maar moet voorlopig de kost verdienen door plaatjes te draaien in de nachtclub waar Lawrence een van de medewerkers is. In zijn vrije tijd bespiedt de jongeman de actrice door zijn verrekijker en belt hij haar anoniem op voor schunnige praatjes. Norah vindt dat voornamelijk vervelend, maar ziet pas gevaar in de telefoontjes wanneer Madden haar daar op attent maakt.

De actrice en de detective komen elkaar tegen op het politiebureau als zij de mondige nachtclubeigenares Miss Freeman (Elaine Stritch) bijstaat na een akkefietje met een lastige klant. Hij brengt Norah thuis en komt op haar verzoek de volgende avond terug na opnieuw een telefoontje van de hijger. Bij Norah maakt Madden een opdringerige indruk. Hij handelt daarnaast net zo stiekem als de verwarde Lawrence, want hij neemt zonder medeweten de gesprekken met de actrice op om die thuis, binnen gehoorsafstand van zijn tienjarige moederloze dochtertje en omringd door boeken over alle mogelijke seksuele abnormaliteiten, op zijn gemak te beluisteren en aantekeningen te maken. Lawrence ziet Madden in de nabijheid van de actrice en begint door frustratie nog gekker en gevaarlijker te worden dan hij al was.

Who Killed Teddy Bear is zichtbaar een goedkope productie. In de nachtclub dansen elke avond dezelfde mensen in dezelfde kledij op dezelfde muziek (swingende popdeuntjes van Al Kasha en Bob Gaudio). Net zo dwangmatig als Madden en de psychopaat op hun manier zijn, is regisseur Joseph Cates bezig met het filmen van de fanatieke dansers. Hij lijkt soms minutenlang te vergeten dat de film niet over de dansers gaat, maar over de in gevaar verkerende Norah. Het staat de spanning flink in de weg, zoals het moment met de lastige klant in de eerste nachtclubscène. De vadsige middelbare lastpost wordt door een doofstomme bouncer de achterdeur uitgegooid. De klant keert zich om, haalt een mes tevoorschijn (zeer nadrukkelijk in beeld gebracht, alsof het personage weet dat hij gefilmd wordt) en loopt dreigend op de nietsvermoedende bouncer af. In plaats van een worsteling zien we een minuut en twintig seconden lang dansende mensen, voor zover hun bespottelijke, hip bedoelde spasmen voor dansen door kunnen gaan. We zijn het lot van de bouncer bijna vergeten, totdat hij eindelijk weer in beeld komt, bloedend uit zijn nek.

who killed teddy bear 01

De regie is vaker wat onbeholpen, zeker tijdens de spannend bedoelde momenten. De zwart-witfotografie van DoP Joseph C. Brun (in 1954 genomineerd voor een Oscar voor de film Martin Luther) maakt veel goed, zeker tijdens de meer subjectief getinte scènes: wanneer Lawrence zich voorbereidt op zijn eerste telefonische contact met Norah, en later in de film in het park en tijdens New York bij zonsopgang. Regisseur Cates plaatst allerlei details in beeld om te duiden wat er in de verwrongen geest van Lawrence omgaat – naast het bed ligt de driestuiverroman When She Was Bad en op het eerste plaatje dat we horen in de nachtclub zingt de band Born To Be Bad.

Een film met een doppelgänger kan niet zonder het veelvuldig gebruik van spiegels. In het begin van de film betast Lawrence zijn ontblote bovenlijf terwijl hij in de spiegel kijkt en er zijn opvallende spiegels in de nachtclub en in de slaapkamer van de dochter van Madden. Lawrence en Norah hebben hun laatste dialoog voor meerdere spiegels en de spiegel heeft een essentiële rol in het verloop van de plot. Tijdens de onvermijdelijke confrontatie tussen de detective en de psychopaat wordt de oudere man met zijn eigen spiegelbeeld geconfronteerd, wat leidt tot een wat al te gestileerd geacteerde anticlimax die zowel begrijpelijk als onbedoeld grappig is.

De kopie van Who Killed Teddy Bear die is gebruikt voor deze dvd-uitgave ziet er gemangeld uit. De strepen en krassen zijn regelmatig duidelijk zichtbaar en het lijkt alsof iemand een filmspoel lang sigaretten op de frames heeft uitgedrukt. Dat is echter geen probleem, want het aangetaste beeld past goed bij B-films over taboedoorbrekende onderwerpen. Het Britse label Network brengt de film uit met bij de extra’s veel aandacht voor acteur Sal Mineo, waaronder een gastrol in de episode The House Where He Lived uit de rechtbankserie Court Martial (1966) en een voice-over in een LSD-voorlichtingsfilm uit 1967.