Easy Virtue (1928)
Het toneelstuk Easy Virtue van Noël Coward werd onlangs verfilmd door Stephan Elliott, tachtig jaar na de versie van Alfred Hitchcock. Een mooie gelegenheid voor een vergelijkend warenonderzoek.
Easy Virtue in de zwijgende versie uit 1928 van Hitchcock begint in de rechtbank tijdens een pijnlijke echtscheidingszaak waarbij de Britse Larita Filton (Isabel Jeans) onterecht aan het kortste eind trekt. Door de grote aandacht in de pers wordt haar reputatie ernstig geschaad. Direct vanaf het begin gebruikt Hitchcock de cirkel als motief, te beginnen met de ronde kruin midden op de pruik van de rechter. In het verloop van de film volgen de loep van de rechter, de monocle van de advocaat, de klepel van de tikkende klok, de ovalen spiegel, de tennisracket en vooral de lens van de camera in de handen van de paparazzi.
Geïnspireerd door Hitchcock past regisseur Stephan Elliott het cirkelmotief ook toe in zijn meest recente verfilming van Noël Cowards toneelstuk. De eerste opvallende cirkel is de lens van de verrekijker waarmee een van de dochters Whittaker de auto van de ditmaal Amerikaanse Larita (Jessica Biel) en haar jonge echtgenoot John Whittaker (Ben Barnes) dichterbij haalt. Later volgen onder meer cirkelvormige ramen, een bolvormige spiegel, brillenglazen, een lepel en een zwarte biljartbal. De cirkel staat hierbij voor zien en gezien worden, reflectie en zelfreflectie.
Bij Hitchcock symboliseert de cirkel een dreiging voor Larita. In de rechtszaal wordt ze onderworpen aan een onaangenaam verhoor. In de loep van de rechter zien we haar alsof ze gevangen zit en de tikkende klok geeft aan hoe lang de zaak als een marteling voortduurt. De tennisracket slaat een bal tegen de vrouw aan, wat het begin is van een moeizame relatie met de in een immens landhuis residerende aristocratische familie Whittaker. In de ronde spiegel wordt Larita geconfronteerd met haar ware identiteit – de onthulling daarvan zal de doodsteek betekenen voor haar huwelijk.
Easy Virtue (2008)
Stephan Elliott laat de rechtszaak achterwege en bewaart Larita’s voorgeschiedenis voor later in het verhaal. Hij begint zijn film in zwartwitbeelden bij de ontmoeting tussen de vrijgevochten Amerikaanse vrouwelijke autocoureur en de naïeve Britse jongeman. De 2008-versie van Easy Virtue ontvouwt zich daarna als een zwaar aangezette komedie. Hitchcock beperkt zich in zijn Easy Virtue tot drama en laat in zijn verfilming de dreiging van Larita’s ontmaskering vanaf het begin een zware stempel drukken op het verhaal. De ontknoping in de 1928-versie voelt veel meer aan als een onvermijdelijk lot dan in de nieuwe versie waarin de Britse familie zeer omslachtig met hulp van een familieconnectie in Detroit het ware verhaal van de Amerikaanse zelf onthult en daarmee de roddels over zichzelf afroept. Een onnodig domme actie, als je het mij vraagt.
De nadruk in de nieuwe verfilming komt meer te liggen op de cultuurverschillen tussen Amerikanen en Britten en de relatie tussen Larita en de ongelukkige, in zijn huwelijk vastgeroeste vader des huizes (Colin Firth). Larita’s beladen verleden is in de nieuwe versie dusdanig afgezwakt dat het helemaal niet zo beladen voorkomt. Ik kan me voorstellen dat het moderne publiek het schandaal dat gepaard gaat met een echtscheiding niet op dezelfde manier aanvoelt als de mensen in de tijd van Noël Cowards stuk (geschreven in 1924). Bij Hitchcock is de onthulling een climax, bij Elliott een voetnoot aan het eind van een film die lang aanvoelt.
Easy Virtue in handen van Alfred Hitchcock levert meer visuele vondsten op. Een van de grappigste is tijdens de eerste kus van de prille geliefden Larita en John. Ze rijden in Italië in een wagen die wordt bestuurd door een slaperige koetsier. Als hij eenmaal diep in dromenland verkeert en de macht over de riemen verliest, houdt de koets op een smalle bergweg stil tegenover een aankomende koets. De geliefden raken elkaars lippen precies op het moment dat de twee paarden met de neuzen tegen elkaar aan wrijven. Het huwelijksaanzoek wordt ook op bijzondere wijze verbeeld – zonder tekst en zonder Larita en John in beeld te brengen. Op zulke originele ingevingen is Stephan Elliott niet te betrappen.
Het verschil in klasse tussen Hitchcock en Elliott zit ‘m ook in de staart van de film. De 1928-versie eindigt in de flitsende lichten van de paparazzifototoestellen en Larita’s klassieke afsluitende verzuchting: Shoot! There’s nothing left to kill. Hitchcock schaamde zich voor deze titelkaart, maar die is nog altijd veel beter dan de flauwe dooddoener If the going gets tough, the tough gets going waarmee de nieuwe versie de aftiteling aankondigt. Laat ik ter afsluiting niet vergeten op te merken dat Easy Virtue een van de minst belangrijke films is in de carrière van Alfred Hitchcock.