Women Without Men begint fraai in de openingssequentie waarin een vrouw zich op een dak bevindt. Haar zwarte verschijning steekt af tegen de witte hemel. Ze staat op het punt uit te vliegen, in een wanhopige poging te ontsnappen aan haar opgesloten bestaan. Gezien van achter haar zwarte haren lijken de puntige daken aan de overkant op piramides bedekt onder grijze as. Vrouwen in Iran proberen zich in 1953 te bevrijden van het patriarchale juk. Religieus dogmatisme en politieke instabiliteit beperken hun bewegingsvrijheid. Cultuur is de weg naar vrijheid en democratie, zegt de belezen linkse elite, maar ook die staat op het punt slachtoffer te worden in woelige tijden.

Cultuur is in het speelfilmdebuut van beeldend kunstenares Shirin Neshat een symbiose van Oosterse en Westerse invloeden. Een christelijke piëta naast een moslimgebed. Iraanse liederen naast verwijzingen naar Hollywood. Het naakte lichaam van het graatmagere hoertje Zarin (Orsolya Tóth) lijkt uit marmer gebeiteld. Later ligt ze in het water als de vrouw in het schilderij Ophelia van John Everett Millais uit 1852. De camera glijdt in het titelshot de boomgaard binnen en zweeft daar tussen de mist als in de nacht van Murnau’s Sunrise uit 1927. Hoe verraderlijk een paradijselijk ogend toevluchtsoord kan zijn, weten we van Antichrist (Lars von Trier, 2009).

8/10