Regisseur Alex Ross Perry lijkt in Nederland hetzelfde lot beschoren als zijn collega en landgenoot Andrew Bujalski, want ondanks de waardering voor zijn werk in het Engelse taalgebied hebben zijn films hier nog steeds geen reguliere bioscoopuitgave gekregen. Misschien komt het door de lage aaibaarheidsfactor van zijn personages. In zijn veelbesproken vorige film, de zwarte komedie Listen Up Philip (2014), speelde Jason Schwartzman een onuitstaanbare egocentrische schrijver. Elisabeth Moss gaf in die film sterk tegenspel. In Ross Perry’s vierde speelfilm Queen Of Earth is Moss zelf het middelpunt in de rol van de moeilijk te doorgronden Catherine.
In Queen Of Earth staat de vriendschap centraal tussen Catherine en Virginia (Katherine Waterston). Catherine heeft behoefte aan rust na de recente dood van haar vader en het explosieve einde van de relatie met haar vriend. De twee vriendinnen spenderen gezamenlijk een weekje in het vakantiehuis van Virginia’s ouders in een bosrijk gebied nabij een meertje. De twee kennen elkaar al jaren. Ze zijn gewend elkaar regelmatig speels te plagen en daarbij de grenzen van hun vriendschap op te zoeken. Catherine is vanwege haar depressie niet meer bestand tegen deze psychologische spelletjes. Haar mentale toestand wordt verergerd door de komst van Rich (Patrick Fugit), het vriendje van Virginia. Zij laat duidelijk blijken geen enkele behoefte te hebben aan zijn aanwezigheid en hij trekt zich daar helemaal niets van aan.
Queen Of Earth (Elisabeth Moss)
Rich voelt geen medelijden voor de humeurige Catherine. Hij vindt haar een aanstellerig rijkeluiskind die niet in de schaduw kan staan van haar vader, een befaamde kunstenaar voor wie zij lange tijd heeft gewerkt. Virginia heeft Rich uitgenodigd als late reactie op het gezamenlijke verblijf een jaar eerder op dezelfde plek, toen zij niet lekker in haar vel zat en Catherine ongevraagd haar vriendje had meegenomen. Virginia heeft echter geen idee hoe slecht het met haar vriendin is gesteld. Door de dagelijkse botsingen en het gebrek aan rust begint Catherine door te draaien. De regelmaat waarmee de film door middel van tussentitels steeds de volgende dag aankondigde wordt doorbroken. Flashbacks naar de vorige zomer en de hersenschimmen van de slapeloze Catherine beginnen steeds meer door elkaar heen te lopen.
Queen Of Earth (Katherine Waterston)
Films over mensen met ernstige psychische problemen worden in de promotiecampagnes regelmatig in het territorium van de horrorfilm geplaatst. De vreselijke trailer van Queen Of Earth suggereert dat het een enge thriller is. Mensen die een afkeer hebben voor horror zullen wegblijven en publiek dat wil griezelen, zal door de film teleurgesteld worden. De vergelijkbare recente film Magic Magic (Sebastián Silva, 2013) overkwam hetzelfde en werd op de markt gezet met een duistere poster en een suggestieve trailer vol onheilspellende geluidseffecten. Ook in die film heeft een groepje jonge volwassen op een vakantieverblijf niet door hoe geestelijk ziek hun jonge reisgenoot (Juno Temple) is. Ze plagen haar en stellen haar net zo lang op de proef tot het te laat is en zij het spoor volledig bijster raakt. In het geval van Magic Magic gaat het mis met het hoofdpersonage omdat de plaaggeesten hun slachtoffer niet goed kennen. Queen Of Earth maakt duidelijk dat zelfs vrienden die elkaar van kinds af aan hebben meegemaakt niet in staat zijn de eerste symptomen van waanzin te herkennen.
Queen Of Earth (Elisabeth Moss)
Alex Ross Perry en Elisabeth Moss maken het de kijker expres moeilijk sympathie op te brengen voor Catherine. Ze is lastig, irritant, eigenwijs, kortaf, dominant en arrogant. Moss spaart zichzelf niet. We zien haar in de openingsscène in close-up met uitgelopen mascara tekeer gaan tegen haar vriendje van wie ze net heeft gehoord dat hij vreemd is gegaan. Ze wordt expres op een andere manier geïntroduceerd dan bijvoorbeeld de complexe, maar knuffelbare Frances (Greta Gerwig) in Frances Ha (2012). Het is een uitdaging voor de kijker om de handelingen van Catherine te begrijpen en haar ziekte te herkennen en erkennen. De film geeft geen eenvoudige verklaringen voor haar gedrag en laat conclusies over aan de eigen interpretatie van de kijker. De conclusies die ik hierboven heb getrokken zijn dan ook voor een groot deel voor mijn eigen rekening. De kans is groot dat de meningen zeer verdeeld zijn na afloop van de film. Dat gegeven maakt Queen Of Earth extra de moeite waard.
8/10