Marie Heurtin (Jean-Pierre Améris, 2014)

Facebooktwitterpinterestlinkedin

Marie Heurtin

Marie Heurtin speelt zich eind negentiende eeuw af, in de periode dat cinema werd geboren. Voor het hoofdpersonage zal cinema altijd onbereikbaar blijven. Het titelpersonage is namelijk doof en blind. Haar wereld bestaat uit wat ze voelt en wat ze ruikt. Om een idee te krijgen hoe ze het leven ervaart zou de film op zwart moeten en het geluid uit. Alleen tijdens de openingstitels krijgen we een beetje een idee hoe Marie haar omgeving ervaart. Daarna probeert regisseur Jean-Pierre Améris het onzichtbare voelbaar te maken door uitgestrekte armen te tonen die naar het licht reiken en handen die zonnestralen aanraken.

Handen spelen een prominente rol in de film. Het eerste contact tussen Marie Heurtin (Ariana Rivoire) en de non Marguerite (Isabelle Carré) bestaat uit het betasten van elkaars handen, in beeld gebracht alsof het een detail betreft uit De Schepping Van Adam door Michelangelo. Marie is door haar wanhopige vader afgeleverd bij het klooster waar dove meisjes worden opgevangen. Eigenlijk is er geen plaats voor gecompliceerde gevallen als Marie, maar Marguerite ontfermt zich over het verwilderde meisje. Ze ziet het als haar taak om de ziel van Marie uit de duisternis te halen door haar te leren communiceren met gebarentaal. Gedurende de hele film laat ze onuitgesproken dat haar grootste drijfveer niet zozeer een door God gegeven roeping is, maar voortkomt uit een gevoel dat verder gaat dan ze gezien haar geloofsovertuiging mag toelaten. Marie Heurtin is wat dat betreft een film over een verboden liefde.

Wat Marie Heurtin mede zo bijzonder maakt is het acteerwerk van de dove debutante Isabelle Carré. Ze speelt iemand voor wie het niet gebruikelijk is om te communiceren met gelaatsuitdrukkingen. Carré moet constant in het niets staren en haar emoties voor het merendeel verbergen achter een onbewogen masker, wat geen eenvoudige opgave is tijdens de heftige confrontaties die ze met Marguerite heeft. Het is knap hoe de actrice gaandeweg door het masker heen breekt. De film neemt de tijd om te laten zien hoe Marie niet alleen voorwerpen leert benoemen, maar ook hoe ze uitdrukking leert geven aan gevoelens en abstracte begrippen zoals de eerder genoemde, onuitgesproken liefde.

Marie verzet zich in eerste instantie hevig tegen de goede bedoelingen van Marguerite. Hun conflict wordt in het eerste gedeelte van de film op fysieke manier uitgevochten, tot op de vloer van de eetruimte tijdens het avondmaal aan toe, terwijl op de achtergrond het Bijbelverhaal van de blinde apostel Paulus wordt voorgelezen. Het tweede conflict in de film heeft te maken met de moeite die de twee hoofdpersonages hebben met de abstracte begrippen liefde en dood. De dood is dagelijks zeer nabij voor de zieke Marguerite. Elke grote inspanning kan voor haar fataal zijn. Ze houdt haar sterfelijkheid zoveel mogelijk bij haar pupil vandaan, maar ontneemt Marie daarmee het recht op het uiten van genegenheid. Het meisje heeft geleerd hoe koud een persoon voelt die niet meer leeft, maar dat maakt het niet automatisch voor haar begrijpelijk en acceptabel dat ook Marguerite sterfelijk is.

Componiste Sonia Wieder-Atherton, die regelmatig heeft gewerkt met regisseuse Chantal Akerman, slaat in één scène heel even de verkeerde toon, wanneer een thema op hobo slapstick probeert te maken van de getoonde situatie. Ze houdt zich gelukkig in tijdens de belangrijkste scènes en laat muziek vaak volledig weg. Hoe stiller de filmmuziek hoe luider de aanraking weerklinkt tussen de twee hoofdpersonages.

8/10

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *