Afgelopen weekend ontdekte ik voor het eerst een frappante overeenkomst tussen Harold and Maude (1971) en Stop Making Sense (1984). De opening van Hal Ashby’s cultklassieker blijkt inspiratie te zijn geweest voor de opening van een van de beste concertfilms.
In beide films is de camera in het eerste shot gericht op de schoenen van een persoon die zich van links naar rechts verplaatst. Harold (Bud Cort) komt in Harold and Maude (screenshot links) van een trap afgedaald en loopt een halfduistere kamer in. David Byrne (screenshot rechts) komt aan het begin van Stop Making Sense vanuit de coulissen van links naar rechts het podium op. De camera is gericht op zijn witte gympen. De muzikant stopt bij de microfoonstandaard.
Harold houdt stil bij een antieke platenspeler. Hij haalt een album uit de hoes, kijkt op het label of hij de goede plaatkant heeft gekozen en zet de naald op de groef. Het liedje Don’t Be Shy van Cat Stevens klinkt over de speakers. David Byrne zet op zijn beurt een cassettedeck op de grond naast de microfoonstandaard en drukt op PLAY. Het geluid van een ritmebox schalt over de zaalversterkers.
Voor beide personages kan de performance beginnen. Harold bereidt zich op rituele wijze voor op zijn eerste van meerdere in scène gezette zelfmoorden. Hij prikt een tekst op zijn jas en brandt de kaarsen. Daarna knoopt hij een touw om zijn nek en stapt hij van een stoel. David Byrne opent het concert van zijn band Talking Heads met een kale uitvoering van de hit Psycho Killer. Hij speelt net als Cat Stevens op akoestische gitaar en opent met vrijwel hetzelfde akkoord als waar Don’t Be Shy mee begint. Achter Byrne staat prominent een trap in beeld als verwijzing naar de trap waar Harold vanaf kwam lopen.
Het publiek van Harold bestaat slechts uit zijn moeder. Ze komt de kamer binnen en is niet bepaald onder de indruk van de blauwe tong van haar bungelende zoon. David Byrne staat voor een enthousiaste volle zaal. De zanger kijkt naar zijn toehoorders met priemende, wijd open ogen. Ik weet nu van wie hij die blik heeft afgekeken. Byrne kijkt precies zoals Harold de wereld in zich opneemt. I can’t seem to face up to the facts/I’m tense and nervous and I can’t relax.
De vergelijking is minder vergezocht dan je misschien zou denken. Er is namelijk een directe link tussen de twee scènes aan te wijzen. Na enig speurwerk op IMDb kwam ik erachter dat de openingstitels zijn ontworpen door dezelfde persoon: de in Cuba geboren grafische ontwerper Pablo Ferro. De overeenkomsten zijn dus zeker geen toeval.
Check YouTube voor de bewegende beelden: Harold and Maude en Stop Making Sense.