Happy End (Michael Haneke, 2017)

Facebooktwitterpinterestlinkedin

Het gaat te ver om de nieuwste film van Michael Haneke een komedie te noemen, maar er werd vorige week vrijdag in Rialto zowaar een paar keer hardop gelachen. Happy End is een afstandelijke satire over de trage ondergang van de bourgeois familie Laurent in Calais. Het eerste teken van verval is de wand die instort op een bouwterrein van het familiebedrijf.

Een van de getuigen van de ondergang van de Laurent-dynastie is het twaalfjarige nichtje Eve (Fantine Harduin). We hebben Eve aan het begin van Happy End leren kennen aan de hand van enkele filmpjes die ze met haar mobieltje heeft gemaakt. Het meisje vergiftigt in een van de filmpjes haar hamster door medicijnen van haar moeder in het voer stoppen. Niet veel later is moeder zelf het slachtoffer. In afwachting van moeders herstel in het ziekenhuis logeert Eve in Calais bij haar vader Thomas (Mathieu Kassovitz) waar ze kennis maakt met onder anderen tante Anne (Isabelle Huppert) en de hoogbejaarde pater familias George (Jean-Louis Trintignant). Als Eve door Thomas’ tweede vrouw Anaïs (Laura Verlinden) gevraagd wordt om op de baby te passen, houd je je hart vast.

Happy End (Fantine Harduin)

Haneke varieert in Happy End op minder scherpe wijze op thema’s die hij eerder en beter in zijn oeuvre aan een nader onderzoek heeft onderworpen. De filmpjes van Eve doen denken aan de video’s van de moordende Benny in Benny’s Video (1992). De bewakingscamera op het bouwterrein kijkt net zo onbewogen naar de wereld als de geheimzinnige camera die in Caché (2005) staart naar het huis van Georges Laurent (Daniel Auteuil). Zoals gebruikelijk hebben personages namen die we kennen uit eerdere films van Haneke. George is niet alleen de naam van Trintignants personage in Amour (2012), maar ook die van het hoofdpersonage in Hanekes eerste speelfilm Der Siebente Kontinent (1989). Meestal is George een oudere vaderfiguur. De moederfiguur Anne Laurent is ook weer present, ditmaal vertolkt door Isabelle Huppert die voor het eerst een Anne Laurent speelde in Le Temps Du Loup (2003). Haneke lijkt met de telkens terugkerende namen te willen zeggen dat de mens (inclusief de Franse bourgeoisie) niet in staat is te veranderen en voorbestemd is om altijd dezelfde fouten te maken.

Happy End (Isabelle Huppert)

De kwade inborst lijkt aangeboren. Tiener Eve heeft geen geweten en toont geen enkele empathie. Ze kan slechts huilen over haar eigen leed. De volwassenen geven haar constant het verkeerde voorbeeld. Filmpjes op YouTube zijn al helemaal geen goede raadgevers. De familie wordt te veel door de eigen besognes in beslag genomen om tijd te hebben voor zorgen over de medemens.

Happy End (Jean-Louis Trintignant)

Michael Haneke past weer een fragmentarische montage toe. Bij eerdere films hielp het dat het onderscheid tussen verschillende scènes werd aangegeven met een kort zwart beeld. Die onderbreking laat hij tegenwoordig achterwege en daarom is het voor de kijker soms lastig om direct verbanden tussen de scènes te ontdekken. Het lukt daardoor niet om de personages goed te doorgronden en dat is natuurlijk precies te bedoeling aangezien zij elkaar ook niet echt goed kennen. De fragmentarische montage benadrukt het gebrek aan cohesie binnen de familie. Ook in de lange shots komen we niet dichter bij de personages omdat de camera op grote afstand blijft toekijken. We staan tijdens die momenten te ver om de dialogen te kunnen verstaan.

De film neemt een paar keer flinke happen uit de tijd en brengt de kijker daarmee bewust in verwarring. We kunnen zo een klein beetje ervaren hoe de dementerende George zijn laatste levensfase beleeft. Hij doet meerdere pogingen om aan zijn bestaan te ontvluchten. Het is niet de eerste keer dat een personage in een film van Haneke een doodswens heeft, maar het is wel voor het eerst dat de regisseur er een komische draai aan geeft. Tijdens een van de vluchtpogingen spreekt George mensen aan waarvan ik me pas laat realiseerde dat het Afrikaanse vluchtelingen zijn.

Happy End (Franz Rogowski)

Het verhaal speelt zich weliswaar af in de straten van Calais, maar de hele vluchtelingenproblematiek gaat aan de Laurents voorbij en dus blijven de Afrikaanse mannen figuranten. Voor hen ligt een happy end onbereikbaar aan de overkant van de zee. Pierre (Franz Rogowski) is de enige die zich hun lot lijkt aan te trekken, maar de impulsieve zoon van Anne kan zijn frustraties alleen maar uiten wanneer hij te veel heeft gedronken. Het maakt hem tot een van de tragische figuren in het verhaal.

7/10

2 thoughts on “Happy End (Michael Haneke, 2017)

  1. Tim en ik hadden op Facebook een hele discussie over George. Of het nu wel of niet hetzelfde personage is. Als dat wel zo is, dan weten we nu ook Amour geen open einde heeft. Ik was meer van mening dat ondanks dezelfde naam, het niet hetzelfde personage was, aangezien zijn karaktereigenschappen totaal anders waren. Los van de link die is gelegd met Amour. Jouw visie op het terugkeren van dezelfde personages (in naam), vind ik daarom wel een mooie toevoeging.

    • Er waren meerdere recensies waarin de link met Amour werd gelegd. Pas tijdens het schrijven herinnerde ik me een artikel over Haneke waarin zijn gebruik van namen ter sprake kwam. De karaktereigenschappen van George zijn inderdaad te verschillend om Happy End als een vervolg te zien op Amour.

Comments are closed.