Decorstukken worden zelden zonder reden in een film geplaatst, zeker niet in het werk van de Canadese regisseur David Cronenberg. Neem bijvoorbeeld de interieurs in zijn Stephen King-verfilming The Dead Zone. Je moet soms wel even de film pauzeren om te ontdekken welke voorwerpen verwijzen naar toekomstige gebeurtenissen in het verhaal over de helderziende Johnny Smith.

[Spoilers!]
Vijf jaar na een ernstig ongeluk ontwaakt Johnny Smith (Christopher Walken) uit een coma. Hij is zijn oude leven en zijn vriendin Sarah (Brooke Adams) definitief kwijt en zit tot zijn schrik opgescheept met ongewenste bovennatuurlijke krachten. Wanneer Johnny lichamelijk contact met een ander heeft, bijvoorbeeld een handdruk of een stevige omhelzing, verplaatst hij zich ongewild kortstondig geestelijk door ruimte en tijd en is hij getuige van dramatische gebeurtenissen op andere locaties in verleden, heden of toekomst. De voormalige leraar kan levens redden, een seriemoordenaar opsporen en de wereld behoeden voor een catastrofe.

The Dead Zone: Johnny Smith (Christopher Walken) als Messias

Johnny is niet blij met zijn bijzondere gave. Hij wordt er zowel geestelijk als lichamelijk door beschadigd. Aan het eind van de film heeft hij niets meer te verliezen en offert hij zichzelf op ten behoeve van de mensheid. De messianistische trekjes van het hoofdpersonage worden vroeg in de film aangekondigd in de vorm van het kitscherig portret van Jezus dat in de kamer van de kliniek hangt. We zien het portret ter hoogte van zijn hoofd op de dag dat zijn ouders hem komen bezoeken en wanneer hij vanuit het ziekbed zijn eerste visioen krijgt.

Later in de film valt in de huiskamer van Johnny’s ouders een ander portret op. We zien het kortstondig en onscherp achter in beeld aan de muur hangen in de scène waarin moeder en vader de persconferentie van hun zoon live op televisie volgen. Het portret is onmiskenbaar dat van Abraham Lincoln. De vermoorde Amerikaanse president is een vooruitwijzing naar de aanslag die Johnny aan het eind van de film van plan is te plegen op presidentskandidaat Greg Stillson (Martin Sheen).

The Dead Zone, Apache Kid en de indianentooi

The Dead Zone is een episodische film. Episodes worden soms aan elkaar gelinkt door middel van objecten. Het verhaal over de zoektocht naar de seriemoordenaar eindigt in het huis van de dader. Het behangmotief en de spullen op een commode verraden een voorkeur voor cowboys en indianen. We zien onder meer een stripboek uit de serie Apache Kid. In de volgende episode bezoekt Johnny de overvolle kinderkamer van een jongen die hij privéles komt geven. Apache Kid keert in het interieur terug in de vorm van een rode indianentooi.

The Dead Zone: de vissen in het interieur van Chris

De kamer van tiener Chris (Simon Craig) bevat veel mogelijke verwijzingen naar een toekomstig incident. Er is zo veel te ontwaren (posters, een vliegtuigje, tekeningen) dat zelfs bij herhaalde kijkbeurten de betekenis van sommige voorwerpen niet direct opvalt. Over de kamer zijn meerdere tekeningen verspreid. Die van een vis op het raam achter Chris valt het meeste op. De afbeelding van de vis loopt vooruit op Johnny’s visioen waarin hij Chris tijdens een hockeywedstrijd door het ijs ziet zakken en in het ijskoude water ziet verdrinken.

Revenge Of The Goldfish (Sandy Skoglund, 1981)

Een andere aankondiging van het visioen over de mogelijke verdrinkingsdood is nog sterker aanwezig in een latere scène, wanneer de jongen achter zijn computer zit en we iets langer de tijd hebben om naar de poster rechts aan de muur te kijken. In de uitvergrote foto uit 1981 met de titel Revenge Of The Goldfish van de Amerikaanse fotografe Sandy Skoglund wordt een kind in een blauwe ruimte omringd door vissen, alsof hij zich onder water bevindt.

Nu we deze scène dan toch hebben stilgezet kunnen we meteen andere objecten proberen te herkennen. Mijn oog viel op de elpeehoes die op de platenspeler ligt. Het is het debuutalbum uit 1982 van A Flock Of Seagulls, een new wave-band uit Liverpool die indertijd opviel vanwege de extravagante kapsels van de bandleden. Waarom heeft David Cronenberg voor deze hoes gekozen? Zou het iets te maken hebben met de sciencefictionthema’s in de liedjes op de plaat? De titel Messages doet een link met The Dead Zone vermoeden, maar de songtekst biedt verder geen aanknopingspunten. Geen enkele songtekst op A Flock Of Seagulls heeft direct betrekking op de film.

Misschien moet ik het niet te veel in de teksten zoeken en concluderen dat het slechts gaat om een visuele overeenkomst. De hoes is waarschijnlijk vooral gebruikt omdat er een televisietoestel op staat afgebeeld. In de film komt opvallend vaak een televisie voor: Johnny kijkt thuis naar een reportage over de seriemoorden, zijn ouders zien hem op televisie tijdens de persconferentie en we zien nieuwsberichten over de verkiezingscampagne van senator Stillson. De televisie verbindt The Dead Zone ook aan Cronenbergs eerdere sciencefictionfilm Videodrome (1983).

De elpeehoes is overigens niet onopgemerkt gebleven, want A Flock Of Seagulls keert terug in de televisieserie The Dead Zone (2002-2007). De single I Ran is in het tweede seizoen kortstondig te horen in de aflevering Playing God.