Superior Viaduct is gespecialiseerd in bijzondere heruitgaven op vinyl. De catalogus bevat een eclectische mix van avant-garde jazz, elektronische muziek, folk, new wave en no wave. Zo af en toe brengt het Californische label ook originele soundtracks uit. Na La Jetée, La Planète Sauvage en muziek uit films van Tarkovksi verscheen eerder dit jaar de muziek die Ennio Morricone schreef en opnam voor Un Uomo Da Rispettare. De elpee opent met een van de mooiste muziekstukken die ik dit jaar voor het eerst hoorde.
De Italiaanse regisseur Michele Lupo (1932-1989) begon zijn carrière met sandalenfilms en eindigde met een reeks komische knokfilms van Bud Spencer. In 1972 verscheen Lupo’s kraakfilm Un Uomo Da Rispettare. Kirk Douglas speelt daarin ‘een man met lef’, zoals hij wordt bestempeld in de officiële Nederlandse titel. De film werd internationaal uitgebracht onder de titel The Master Touch en heeft vooralsnog geen plek gekregen in de filmcanon. Het lijkt me sterk dat dat ooit gaat gebeuren. De eerste vijf minuten die ik op YouTube zag beloven weinig goeds. De bijdragen van componist Ennio Morricone worden in korte tijd op oneerbiedige wijze verknipt en verminkt.
Morricone is beroemd vanwege zijn avontuurlijk georkestreerde, meezingbare evergreens voor onder meer Sergio Leone. Je zou bijna vergeten dat de grootmeester een avant-gardistische achtergrond heeft en als componist en trompettist een van de vaste leden was van Gruppo D’Improvvisazione Nuova Consonanza. Dit collectief vermengde vrije improvisaties met musique concrète en tape-experimenten. Het meest experimentele werk op Un Uomo Da Rispettare is Un Tempo Infinito, het tweede nummer op kant A. De schrille elektronische geluiden klinken alsof ze worden voortgebracht door buitenaardse machines en lijken eerder bedoeld voor sciencefiction dan voor een actiefilm.
In de mooiste compositie op het album gaan experiment en een lyrisch blaasorkest een geslaagde symbiose aan. Het bijna twaalf minuten durende titelstuk begint met een vraag- en antwoordspel tussen een trompet en stevig aangezette accenten op de piano. Piepende fluiten dringen vanuit de verte door en zorgen voor een elektronisch aandoende feedback. De feedback wordt later overgenomen door een al even ver weg geplaatste elektrische gitaar. De percussie is vaak meer als een geluidseffect toegevoegd dan als begeleidend ritme.
Morricone onderscheidt zich van de doorsnee filmcomponist vanwege onder meer de wonderlijke combinaties van instrumenten en de toevoeging van ongebruikelijk instrumentarium. Hij heeft eigenlijk geen studio-effecten nodig om opvallende resultaten te bereiken. Het enige toegevoegde effect in Un Uomo Da Rispettare is een echo op de trompetsolo. De overige effecten worden gecreëerd door optimaal gebruik van de studioruimte. De componist speelt met de afstand die de instrumenten tot elkaar hebben. Hoe verder de instrumenten van de microfoon verwijderd zijn, hoe lastiger het is om de bron te herkennen, zoals bij de fluiten en de gitaar het geval is. Daarmee creëert Morricone een gevoel van mysterie.
Un Uomo Da Rispettare met Kirk Douglas
De climax zit precies in het midden van de compositie, vanaf het moment dat de ritmesectie het volume meerdere tanden hoger zet, de blazerssectie aanzwelt en de blaasinstrumenten tegen elkaar op beginnen te klimmen. Ik weet niet of de muzikale climax overeenkomt met de climax in het filmverhaal. Ik vrees dat de beelden afbreuk zullen doen aan de grandeur van de muziek. Waarschijnlijk is het verstandig om de filmmuziek van Morricone volledig losgekoppeld te laten van Michele Lupo’s film. Klik op bovenstaande YouTube-link en oordeel zelf.