Een zomerse wandeling door Weense filmdecors

Facebooktwitterpinterestlinkedin

wenen2011_07

De beroemdste filmlocatie in Wenen is de draaimolen uit The Third Man. Volgens ingewijden is de Wiener Riesenrad net zulke vergane glorie als de door onkruid overwoekerde achtbaan op Coney Island, het meest deprimerende stuk grond in Brooklyn. Voor mij een reden deze bezienswaardigheid over te slaan tijdens mijn zomerse eerste bezoek aan de Oostenrijkse hoofdstad.

In het Arenberg Park, in het derde stadsdistrict Landstrasse, stuitte ik wel op een ander filmdecor. De plek tussen twee kolossale van Flaktürme, de onverwoestbare bunkertorens die Hitler tijdens de Tweede Wereldoorlog strategisch in de stad liet bouwen, vormt kort de achtergrond in de obscure, tweede experimentele film Der Tod der Maria Malibran (1972) van Werner Schroeter. De scène is vermoedelijk opgenomen vanaf de eerste bunker en kijkt vanuit grote hoogte naar het tegenoverliggende identieke massieve bouwwerk. In het park rent een actrice achter een acteur aan, wanhopig en zonder resultaat zijn naam roepend. Het fragment staat op YouTube (vanaf 53:31).

Der Tod der Maria Malibran is uitgebracht op dvd door het Weense Filmmuseum, maar daar draaiden uitgerekend tijdens mijn bezoek in augustus geen films vanwege de zomerstop. In de Weense filmladder vond ik naast de te verwachten actuele blockbusters, opvallend veel late premières, zoals The Burning Plain (Auf Brennender Erde) en Tournée, en veel films die op zijn minst aan het begin van dit jaar al in Nederland hebben gedraaid, zoals De Helaasheid Der Dingen (Die Beschissenheit Der Dinge), Four Lions, Gordos (Die Gewichtigen), Hanyo (Das Hausmädchen), Never Let Me Go (Alles, Was Wir Geben Musten), Cosavogliodipiù (Was Will Ich Mehr) en Le Refuge (Rückkehr Ans Meer).

flakturm

Flakturm in het Arenberg Park

Mijn enige poging tot film in Wenen was een avondlijk bezoekje aan het raadhuisplein. Daar staan elke zomer honderden zilveren stoeltjes en een houten tribune klaar voor het jaarlijkse Film Festival am Rathausplatz. Het woord filmfestival is misleidend, omdat aan het eind van elke werkdag geen film, maar een concertregistratie in de open lucht op het grote doek wordt geprojecteerd. Zoiets werkt waarschijnlijk goed bij onschuldige walsjes van Strauss, maar is onverstandig in het geval van de achtste symfonie van Mahler. Het Amsterdamse Concertgebouworkest viel niets te verwijten en de Sinfonie der Tausend zal in de Amsterdamse concertzaal prachtig geklonken hebben. Bij het Rathaus werd de registratie van de Nederlandse uitvoering bijna overstemd door het constante geroezemoes op de braderie die aan de achterkant van de tribune onverminderd doorging. De best wel grote speakers aan weerzijden van het doek hadden moeite het gigantische orkest, de vier vrouwelijke en drie mannelijke solisten en de meerdere koren te verwerken. De vocalisten leken in een wedstrijd verwikkeld wie het hardst kon schreeuwen, wat zorgde voor een helse kakofonie. De achtste symfonie veranderde zo in een angstaanjagende Mahler shred.

Satyr Filmwelt

Satyr Filmwelt

De beste Weense filmwinkel is waarschijnlijk Satyr Filmwelt aan de Verlaufstrasse, niet ver van metrostation Schwedenplatz. De koele kelder ligt volgestouwd met boeken, soundtracks, dvd’s en posters en is een gedroomde combinatie van International Theatre & Film Books aan het Leidseplein, Silver Screen aan de Haarlemmerdijk en de filmafdelingen van Concerto en Boudisque, maar dan met nog meer keus en zelfs boeken in het Japans. Hier vond ik eindelijk in het wild een kopie van Million-Dollar Movie, het tweede en laatste deel van de memoires van de Britse regisseur Michael Powell. Ik kon zelfs kiezen tussen een gebonden exemplaar of de paperback. Tussen de dvd’s geen Amerikaanse import en dus wel veel BFI, Eureka en Second Run, maar geen uitgaven van Criterion.

Het uitpuilende winkeltje DVD Paradies aan Kandlgasse, in het zevende stadsdistrict Neubau, haalt zijn voorraad wel van over de hele wereld. Vandaar dat ik nu een exemplaar bezit van Il Sapore Del Delitto, oftewel de Italiaanse uitgave van The Amazing Dr. Clitterhouse uit 1938 met Edward G. Robinson in de titelrol en Humphrey Bogart als de bad guy. De Duitse titels op de zijkant van alle Duitstalige uitgaven maakten het grasduinen tot een tijdrovende bezigheid, omdat de originele titels zich pas prijsgeven door de voorkanten van de hoezen te bekijken. Een ander nadeel van DVD Paradies is het ontbreken van prijskaartjes. Pas bij de kassa weet je hoe groot de schade is.

Vinylgrabbelaars kunnen in de buurt van DVD Paradies overigens hun lol op in winkeltjes als Sing Sing, waar tussen de spotgoedkope tweedehands platen een paar bakken met filmpjes liggen. Daar vond ik het verrassend geslaagde Running Time met Bruce Campbell uit 1997, ook met de originele Engelstalige soundtrack en een op de hoes onvermeld gebleven audiocommentaar. Een van de beste Weense platenzaken, Substance Records aan de Westbahnstrasse (een opgeruimde variant van Distortion aan de Amsterdamse Westerstraat), ligt slechts een straat verder.

muurschildering langs de kade van het Donaukanaal

muurschildering langs de kade van het Donaukanaal

Augustus is een beetje slappe concertmaand in Wenen. Nu was het met 37° C ook niet het ideale weer om ’s avonds tijdens decibellen te zweten, merkte ik in Bawag Contemporary, de galerie van kunstenaar Franz Graf, centraal gelegen aan de kade van het Donaukanaal. Het concert van Graf, samen met de zwijgzame IJslandse laptopper Sigtryggur Berg Sigmarsson, vond plaats in een kale, zuurstofloze kelder. De attributen tussen de twee zittende muzikanten deden een speels optreden vermoeden, maar het enige speelse bleek de ijzeren afvalbak die niet als decorstuk was bedoeld, maar als plek waar nicotinejunkies hun as en opgerookte peuken kwijt konden. Ze doneerden hun giften zoals toeristen muntjes in omgekeerde hoeden van zwervers deponeren.

Sigmarsson stuurde vanaf zijn laptop een fluisterend grommende industriële ondergrond aan en gaf zo Graf alle gelegenheid tot het produceren van een willekeur aan toegankelijke stoorzendergeluiden. De stuurloze botsing tussen de dark ambient en het voorgeprogrammeerde gereutel uit drummachines en sequencers was een oneerlijk gevecht tussen de kille digitale jaren negentig en bonkige analoge jaren tachtig. Toen een kunstzinnig uitziende jongen naast mij de onbedwingbare behoefte voelde het allerlaatste beetje zuurstof weg te nemen door een sigaret op te steken, vond ik het wel welletjes. De hoog op de muur geprojecteerde, versneld afgespeelde herhaling van videobeelden was toen allang afgelopen. Als je goed kijkt in onderstaande, geel uitgeslagen video zie je ondergetekende in slaap sukkelen.


NB: voor vegetariërs en veganisten is Wenen de ideale stad. Probeer vooral Xu’s Cooking aan Kaiserstrasse 45 en vraag naar het gerecht met de naam Ameisen auf dem Baum.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *