Ook na het lezen van de positieve reacties in Sight & Sound en Film Comment blijf ik gemengde gevoelens houden over Confessions, de meest recente officiële Japanse Oscarinzending. Confessions snijdt relevante actuele thema’s aan, geconcentreerd rondom het schoolplein. Docerend personeel probeert daar te overleven in een mijnenveld, omringd door levensgevaarlijke scholieren. De kinderen zijn snel afgeleid en hebben een gebrekkig empatisch vermogens en een aanhoudende behoefte tot treiteren en sarren. Hun gedrag wordt aangewakkerd en versterkt door moderne communicatietechnieken. De mobiele telefoonterreur gaat van roddel en achterklap via SMS tot het gebruik van een mobieltje om een bom mee af te laten gaan. De schoolleiding verliest greep op deze generatie. Lerares Yuko Moriguchi (Takako Matsu) heeft haar conclusies getrokken en maakt haar vertrek bekend. Ze gebruikt haar laatste les voor een vergeldingsactie tegen de leerlingen die haar dochtertje hebben vermoord. Het lawaai van de ongeïnteresseerde klas overstemt haar kalme betoog, totdat Yuko vertelt dat ze de twee daders aan gaat wijzen in de klas.
Confessions is opgebouwd uit verschillende biechten – hoe kan het ook anders met zo’n titel. De openingsbiecht is die van Yuko. De eerste 30 minuten spelen zich daarom voornamelijk af in de schoolklas, een desoriënterende scène met veel personages, veel beweging, drukke montage en onophoudelijke muziek op de soundtrack. De vertelwijze en de manier van acteren zijn operatesk en dus met veel overdrijving (hyperbolen steroïden, staat er in mijn aantekeningen). De overige biechten, van de twee daders en een schoolvriendin van een van de twee, worden met minstens zoveel visuele overdaad verbeeld, benadrukt door melodramatisch spel en overdreven stilering. Twee stijlvormen zijn populair: herhaling en vertraging. Herhaling is een beproefde methode als het gaat om educatieve doeleinden en een effectief middel in de reclame. In een speelfilm is herhaling eigenlijk alleen geschikt om een eerder getoonde gebeurtenis in een ander daglicht te plaatsen. In Confessions lijkt de actie enkel herhaald te worden, omdat de regisseur bang is dat we het de eerste keer gemist hebben. Hij toont de moord op de kleuter zelfs driemaal, waarschijnlijk omdat het een fraai beeld is en hij het money shot blijkbaar volledig wil uitbuiten.
Vertraging als stijlmiddel is sinds Sam Peckinpah een probaat procedé voor het extra spectaculair uitrekken van een geweldsexplosie. Een gewelddadige confrontatie verandert zo in een ballet. Slow motion is ook effectief in drama, zoals de dromerige momenten in Elephant (Gus Van Sant, 2003) bewijzen. Bewegingen lijken te worden vertraagd en herhaald om de tijd stil te zitten. Als slow motion wordt toegepast ten behoeve van melodrama, leidt het meestal tot kitscherige bombast.
Het ergste voorbeeld van vertraging in film is tijdens het pistoolschot in Crash (Paul Haggis, 2004). Je hoort bij deze scène bij wijze van spreken de regisseur schreeuwen dat dit een hele belangrijke scène is. Haggis geeft de kijker geen kans zelf uit te maken of en hoe belangrijk de scène is. Zulk soort vertraagd melodrama heeft bij mij hetzelfde effect als een e-mail die volledig in kapitalen is geschreven. Confessions lijkt zich voor de helft in slow motion af te spelen, wat in de slotfase uitmondt in een Crash-moment als een van de twee jonge daders op zijn knieën valt en het met gesloten ogen en gebalde vuisten op een krijsen zet. Waar andere regisseurs een punt maken, zet Tetsuya Nakashima uitroeptekens neer, het liefst drie achter elkaar.
En de muziek blijft maar doorgaan, van muur tot muur, constant en doorlopend, op een paar ingelaste stiltes na. Confessions is echter geen musical (op een raar, afwijkend klassendansje op muziek van KC & The Sunshine Band na). Omdat de film druk begint, durft Nakashima geen gas meer terug te nemen, bang als hij is voor de stilte. In plaats van een speciaal gecomponeerde soundtrack met variaties op thema’s en motieven, keren dezelfde deuntjes terug, zoals Last Flowers To Hospital van Radiohead en de gitaardrones van Japanse noiseband Boris. Het grommende Boris geeft de film in ieder geval nog wat dreiging mee. Confessions houdt het tot de laatste minuut spannend en heeft zeker zijn momenten, maar effectbejag overschaduwt het drama.
4/10