Van de vijftien speelfilms waarin Christina Ricci dit millennium te zien was haalden slechts vijf de Nederlandse bioscoop. Dat was aan het begin van haar loopbaan wel anders, toen Ricci nog kindsterretje was en begin jaren negentig waardering oogstte met haar aanwezigheid in beide delen van de Addams Family. In Black Snake Moan laat de actrice er geen twijfel over bestaan dat die tijd ver achter haar ligt.
The Ice Storm (1997) was de eerste geslaagde film van Christina Ricci na haar tijd in kinder- en familiefilms, een jaar later gevolgd door maar liefst drie redelijke tot zeer geslaagde eigenwijze films: The Opposite Of Sex, Fear And Loathing In Las Vegas en Buffalo ’66. En laten we in datzelfde jaar Pecker er ook maar bij halen, ook al is dat geen briljante film in het oeuvre van dwarse cineast John Waters. In The Opposite Of Sex speelt Ricci een vertrouwde rol: een cynische jonge dame die veelbetekenend met haar grote ogen rolt als woorden haar tekort schieten. Het lijkt vaak alsof de actrice permanent verveeld is of het anderszins niet erg naar haar zin heeft. Zo’n pose is een paar films vol te houden, maar daarna wordt het een probleem of op zijn minst een irriterend maniertje. Blijkbaar is Ricci niet in staat een ander soort rol te spelen, hetzij uit eigen keuze of als gevolg van typecasting.
Na het redelijk gelukte Sleepy Hollow (Tim Burton, 1999), met haar acteursvriend Johnny Depp, en na het mislopen van de hoofdrol in Ghost World (uit 2001 en volgens mij het cruciale breekpunt in haar carrière), kiest de actrice nauwelijks interessante rollen. Haar markante uitstraling wordt regelmatig ingezet in matige horrorfilms (Bless The Child, The Gathering en Cursed), afgewisseld met moeizaam serieus werk zoals Prozac Nation. Prozac Nation laat zien waarom het Christina Ricci niet lukt een film te dragen. Ze speelt een verwende jonge vrouw die haar mentale obstakels probeert op te lossen door het medicijn uit de titel in te nemen. Het is behoorlijk lastig geïnteresseerd te blijven in het lethargische personage en daar komt geen verandering nadat ze de pillen slikt. Ze blijft een irritant mens.
Ricci’s aanwezigheid in Anything Else (2003) maakt deze komedie van Woody Allen nog vervelender dan hij al is. Het hoofdpersonage Jerry (Jason Biggs uit American Pie) probeert om onverklaarbare reden de hele film lang een relatie met Ricci’s Amanda in stand te houden, terwijl ieder normaal denkend mens het wicht al binnen vijf filmminuten met recht zou hebben gedumpt. Lastige, minder sympathieke (hoofd)personages kunnen boeiende acteerprestaties opleveren, kijk maar naar het merendeel van de geslaagde rollen die Isabelle Huppert naar zich toe trekt. Ricci weet blijkbaar geen geschikte film te vinden om haar talent uit te buiten en waarin haar fictieve negatieve karakter naar behoren werkt.
Het onlangs in de Nederlandse bioscoop uitgebrachte Black Snake Moan is voor de actrice geen vooruitgang. Ricci heeft in deze film haar natuurlijke welvingen ingeruild voor een afgetraind lichaam en ze prefereert blond haar voor een donkere coupe. Als de onrustige white trash tramp Rae komt ze in seksuele nood wanneer haar soldaatvriendje Ronnie (de zoals gebruikelijk als een houten poppenkastpop acterende Justin Timberlake) naar het front vertrekt. Na een nachtje stappen belandt ze bewusteloos door alcohol en harde klappen op het laantje van het afgelegen huis van de zojuist gescheiden Lazarus (Samuel L. Jackson). Hij ziet het als zijn Christelijke roeping Rae te genezen van haar dwalingen en ketent de vrouw vast aan zijn kachel.
Black Snake Moan lijkt in het eerste half uur een rauwe tegendraadse film, maar schijn bedriegt. De feeks moet getemd worden en alles wat tegendraads begint in Black Snake Moan wordt uiteindelijk op weeïge wijze gladgestreken met hulp van Hollywoodconventies. Daarmee wordt tegelijkertijd alles gladgestreken wat het personage Rae interessant maakt. De film heeft een conservatieve boodschap en een braaf slot. Voor non-conformisme is geen plaats, terwijl naar mijn idee Christina Ricci een non-conformistische context nodig heeft om als actrice verder te groeien.