Knielen Op Een Bed Violen, de verfilming van Jan Siebelinks gelijknamige succesroman, werd over het algemeen matig ontvangen. Ik ging daarom met weinig verwachtingen naar de bioscoop, ervan uitgaand dat het alsnog mee zou vallen. Dat bleek ijdele hoop.
Bloemenkweker Hans Sievez (Barry Atsma) lijdt in Knielen Op Een Bed Violen aan godsdienstwaanzin. Een van de belangrijkste oorzaken is een schuldgevoel omtrent de vroege dood van zijn zwaar gereformeerde vader. Het gaat niet zo heel goed met Sievez’ bedrijf en dus is hij gevoelig voor de plotselinge aandacht van dorpsgenoot Jozef Mieras (Marcel Hensema). Deze prediker heeft blijkbaar niets anders te doen dan het stalken van de bloemenkweker. Zijn plotselinge nachtelijke verschijning wekt de suggestie dat hij een waanbeeld of een geestverschijning is. De altijd in het zwart geklede man maakt deel uit van een religieus genootschap dat predikt over hel en verdoemenis en wordt geleid door een opperhoofd met vlassige geitenbaard (Bert Luppes). Hun Bijbel speelt daarbij een rol die je eerder in een horrorfilm verwacht.
De overspannen Sievez denkt op een middag een goddelijk visioen te zien in de vorm van een felle zon die door een spiraalvormige vogelzwerm schijnt. Hij treedt toe tot de strenge geloofsgenootschap van Mieras en raakt daardoor in conflict met zijn vrouw Margje (Noortje Herlaar). Menige recensie bekritiseert de gebrekkige manier waarop de motivatie van het hoofdpersonage in beeld wordt gebracht, want tot aan het visioen lijkt Sievez zich juist aan het geloof te willen onttrekken. Motivatiegebrek geldt in nog grotere mate voor de rol van Margje. De film verspringt twee keer acht jaar verder in de tijd met als gevolg dat we de ergernis van de vrouw niet zien ontwikkelen. De spanningen binnen het huwelijk worden niet opgebouwd maar dienen zich aan zoals onweersbuien plotseling kunnen opsteken.
Knielen Op Een Bed Violen (foto: Piotr Kukla)
Het tekort aan spanningsopbouw zorgt voor een groot gebrek aan drama. Ik had regelmatig het gevoel dat regisseur Ben Sombogaart heeft gedacht dat alle kijkers het boek hebben gelezen en de ontbrekende emotionele schakels zelf kunnen invullen. Zo wordt bijvoorbeeld niet verteld hoe Margje, nadat ze enige tijd samen met de jongste zoon elders heeft gewoond, na terugkeer thuis door haar man wordt overtuigd om bij haar te blijven. We moeten maar aannemen dat het vanwege dezelfde liefde is die ze in een heel laat stadium in de film mag uitspreken.
Vanwege de afwezigheid van invoelbaar drama had ik geen enkele band met de personages. Ik schoot tot mijn schrik zelfs in de lach tijdens scènes die helemaal niet grappig zijn bedoeld, zoals bij Sievez’ theatrale uitroep Waarom?! Waarom?! wanneer hij na een hevig noodweer de ravage op het bedrijfsterrein overziet.
Knielen Op Een Bed Violen (foto: Elmer van der Marel)
Barry Atsma laat heel vaak een sigaret tussen de lippen bungelen, maar dat maakt hem niet automatisch een geloofwaardige boer. Het verbaasde me dat er veelal accentloos Nederlands gesproken wordt in een gebied dat zich volgens het boek van Siebelink in Gelderland bevindt. Af en toe glipt een ingestudeerde zacht G tussen de regels door. Wat ik me tot slot nog afvraag is of het in Velp en omgeving vanzelfsprekend is dat bewoners liever tegen een boom of struik in hun tuin urineren dan op het toilet dat op een steenworp afstand van ze verwijderd ligt. Het gebeurt twee keer in de film en twee keer vond ik dronkenschap geen afdoende verklaring.
2/10