Que Horas Ela Volta? (Anna Muylaert, 2015)

Facebooktwitterpinterestlinkedin
Regina Casé in Que Horas Ela Volta?

Regina Casé in Que Horas Ela Volta?

Que Horas Ela Volta?, de Braziliaanse inzending voor de Oscars, blinkt vooral uit dankzij de acteurs met voorop hoofdrolspeelster Regina Casé in de rol van inwonende huishoudster Val. De in eigen land zeer bekende comédienne en televisiepersoonlijkheid speelt op beheerst komische wijze een vrouw van eenvoudige komaf. Vooral haar expressieve handgebaren zijn op grappige wijze veelzeggend. Het gehele acteursensemble weet zich prima raad met non-verbale communicatie. Que Horas Ela Volta? is niet alleen geslaagd vanwege het acteren. Regisseur Anna Muylaert hoeft weinig filmische middelen in te zetten om het drama te versterken, maar als ze dat eenmaal doet is het effect meteen heel krachtig.

Val (Regina Casé) doet al meer dan tien jaar in São Paulo het huishouden voor het echtpaar Bárbara (Karine Teles) en Carlos (Lourenço Mutarelli). Ze woont bij haar werkgevers in huis en heeft haar dochter achtergelaten bij familie in de provincie. Moeder en dochter zien elkaar minsten tien jaar niet en hebben alleen telefonisch contact. Omdat Bárbara het te druk heeft met haar carrière neemt Val de moederrol van haar over. Ze verzorgt Bárbara’s zoon Fabinho (Michel Joelsas) alsof het haar eigen kind is. Het lijkt de vrouw des huizes niet te deren dat de huishoudster en het kind een innige band hebben. Ondanks haar belangrijke rol wordt Val als minderwaardig behandeld. Sommige plekken, zoals het verfrissende zwembad in de achtertuin, blijven voor de oudere vrouw verboden terrein. Als Vals dochter Jéssica (Camila Márdila) in São Paulo komt studeren en noodgedwongen een tijdje verblijft in het huis waar haar moeder werkt, verzet de tiener zich direct tegen de klassenverschillen, tot grote nervositeit van haar moeder.

Que Horas Ela Volta? (Camila Márdila & Regina Casé)

Que Horas Ela Volta? (Camila Márdila & Regina Casé)

Jéssica valt op vanwege haar brutaliteit en haar intelligentie. Vooral vader Carlos is zeer geïntrigeerd door de jonge vrouw. Hij kan met Jéssica over architectuur en kunst praten, iets wat hij waarschijnlijk niet of nauwelijks met zijn bezige vrouw kan doen. Hij neemt het meisje mee naar plekken in het huis waar Val niet zomaar mag komen, zoals Carlos’ werkkamer waar de man vroeger schilderde en nog een groot felrood schilderij heeft staan dat hij spontaan aan Jéssica geeft. Uit de gesprekken die de twee hebben krijgen we inzicht in de onderlinge machtsverhoudingen binnen de familie.

Que Horas Ela Volta 2

De scène die ik wil uitlichten speelt zich af in de eetkamer, vlak na het bezoek aan de werkkamer. We zien Carlos en Jessica praten terwijl ze tegenover elkaar aan tafel zitten. Ergens halverwege de scène staat de camera geheel onverwacht opeens aan de andere kant van de kamer (zie onderstaande still). De filmmakers hebben de 180-gradenregel overtreden en de camera over de denkbeeldige lijn geplaatst die je tussen Jessica en Carlos kunt trekken. Door de beweging hebben de personages in het frame van plaats gewisseld. We kijken nu tegen de muur aan waar we net met onze rug naartoe stonden en zien daar een van de andere grote rode schilderijen van Carlos hangen. Door de plotselinge montage is de kijker heel even gedesoriënteerd.

Que Horas Ela Volta 1

De extreme verandering van de camerapositie maakt de oplettende kijker extra bewust van het feit dat we ons in een ruimte bevinden waar we niet eerder binnen zijn geweest. We hebben de eetkamer tot nu toe enkel van buitenaf gezien via de keukendeur. Val mag nooit aanschuiven en luistert dagelijks in de keuken naar de gesprekken van het gezin. Jessica bevindt zich als dochter van de schoonmaakster op verboden terrein. Het is vanwege haar assertiviteit en de interesse die Carlos in haar heeft dat ze ongestraft aan de eettafel kan zitten.

Het pontificaal in beeld gebrachte grote schilderij benadrukt Carlos’ machtspositie. Het is overduidelijk dat we ons in zijn domein bevinden. Het doek heeft ook iets treurigs, want we weten dat de schilderijen van Carlos niets waard zijn en thuis aan diverse muren hangen omdat er daarbuiten geen interesse voor is. Ze herinneren dagelijks aan een schilderscarrière die nooit van de grond is gekomen. De overtreding van de 180-gradenregel staat symbool voor de overtreding van de huisregels en het doorbreken van de barrière tussen verschillende sociale klassen. De plotselinge montage vertelt ons ook dat er dankzij Jessica’s aanwezigheid wel degelijk een belangrijke verandering aan het plaatsvinden is. De ommezwaai van de camera kondigt een definitieve ommezwaai aan in het verhaal.

9/10

One thought on “Que Horas Ela Volta? (Anna Muylaert, 2015)

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *