Treurende tieners: Violet (2014) versus Hide Your Smiling Faces (2013)

Facebooktwitterpinterestlinkedin
Violet

Violet

Deze maand zag ik twee speelfilmdebuten waarin jongeren de dood van iemand uit de vriendenkring proberen te verwerken. De opzichtige artistieke benadering maakt de Vlaamse film Violet visueel aantrekkelijker dan het Amerikaanse Hide Your Smiling Faces, maar het is de vraag of mooie plaatjes voldoende zijn om de kijker nader tot de geestelijke gesteldheid van het jonge hoofdpersonage te brengen.

Violet (Bas Devos, 2014) begint heel afstandelijk met beelden van bewakingscamera’s in een overdekt winkelcentrum. In de weerspiegeling van de televisieschermen is te zien hoe een bewaker met een kop koffie naar de beelden kijkt. Hij loopt even weg op het moment dat een tiener wordt neergestoken door een van de twee oudere jongens die zich al een tijdje verdacht in het winkelcentrum ophouden. De film verplaatst zich van de observatieruimte naar de plaats delict. De vijftienjarige Jesse (Cesar de Sutter) kijkt verstijfd toe hoe zijn vriend Jonas bezwijkt aan de messteken. De resterende tachtig minuten is hij in diepe rouw en voelt hij zich schuldig over het feit dat hij niet heeft ingegrepen tijdens de gewelddadige confrontatie.

De rest van de film heeft hetzelfde formaat (1.33:1) als de schermen waarop de beelden van de bewakingscamera’s waren te zien, afwisselend gefilmd met een digitale camera en een 65mm camera. Regisseur Bas Devos gaat meer voor een fotografische benadering dan een filmische en gebruikt nadrukkelijk shallow focus. In de eerste grote close-up van Jesse zijn in eerste instantie alleen zijn blonde lokken scherp in beeld. Als hij thuis wordt opgepikt door zijn vrienden van de BMX-club zijn meestal niet alle fietsers scherp gefilmd. Het lijkt daardoor alsof ze zich door een wazige mist voortbewegen. In de slotscène doemt de mist letterlijk op in de woonwijk. Soms duurt het even voordat duidelijk wordt wat op de onscherp gehouden achtergrond is te zien, zoals het opgebaarde lichaam van Jonas dat achter de close-up van zijn zwijgende vader half verborgen blijft en als een zwevend spook opdoemt. In meerdere lang aangehouden shots wordt de nadruk gelegd op de leegte die is achtergebleven na de dood van Jonas. Een tweemaal lang in beeld gebrachte lege stoel geeft echter niet automatisch een emotionele lading aan het vastgelegde object. Dat komt omdat we Jonas niet hebben gekend en nauwelijks doordringen tot de gevoelens van Jesse. De artistieke blik op zijn veranderde leven is net zo afstandelijk als wat de bewakingscamera’s ons aan het begin hebben getoond.

hide your smiling faces

Hide Your Smiling Faces

De kleine onafhankelijke Amerikaanse film Hide Your Smiling Faces (Daniel Patrick Carbone, 2013) is een kunstzinnige contemplatieve film die meer inzicht geeft in de verwarde gevoelens van jonge mensen, in dit geval twee tienerbroers die met de dood worden geconfronteerd van een bevriend jongetje uit hun dorp. Het helpt dat we het slachtoffertje aan het begin korte tijd samen met een van de twee broers hebben gevolgd. We zien de kleine Tommy (Ryan Jones) spelen tussen de verlaten, half afgebroken huizen samen met onder meer zijn maatje Ian (Ivan Tomic). Als Ians vader (Colm O’Leary) ziet dat zijn zoontje met het pistool speelt dat in de schuur verborgen lag, krijgt het jochie een flinke uitbrander. Niet veel later vindt Tommy’s oudere broer Eric (Nathan Varnson) het levenloze lichaam van Ian aan de rand van het water onder een oude spoorbrug. Het is onduidelijk wat er precies is gebeurd. Gaat het om een ongeluk? Zit de vader achter de dood van het jongetje?

De jongens in Violet wonen in een dure wijk met vrijstaande huizen en hebben meelevende ouders. Tommy en Eric in Hide Your Smiling Faces leven in een armoedige omgeving waar veel werkloosheid heerst. Ze moeten zelf zin geven aan hun leven onder uitzichtloze levensomstandigheden. Hun ouders hebben andere zaken aan hun hoofd. De broers moeten het tragische overlijden ieder op hun eigen manier zien te verwerken. Voor het overlijden van Ian waren dood en verval onschuldig onderdeel van het spel; het kadaver van een vogel deed dienst als een pop. Na het incident krijgt de dood een hele andere betekenis en is het een niet meer weg te wissen obsessie. Tommy moet nadenken over levensvragen waar hij nog veel te jong voor is. Hij weet zeker dat de vader van Ian zijn vriendje heeft gedood. Eric kijkt anders aan tegen de relatie met zijn beste vriend die zorgwekkend vaak praat over dood en zelfmoord. Het vechtspel dat ze eerder in de film met elkaar speelden is niet langer meer een onschuldige vriendschappelijke worsteling, maar de enige manier waarop de twee nog kunnen communiceren.

In beide films is de fiets een middel om een gevoel van saamhorigheid te creëren en tijdelijk aan de werkelijkheid te ontsnappen. De BMX-fietsen van Jesse’s vriendenclub in Violet worden zo gefilmd dat het lijkt alsof ze tussen de bomen in het bos vliegen. Tommy en Eric ondersteunen elkaar door veel met elkaar op te trekken. De camera volgt de twee als ze op een fiets over het asfalt rijden, met Eric achter het stuur en Tommy op de bagagedrager. De fietsscène in Hide Your Smiling Faces is de enige waarin muziek klinkt op de soundtrack. De meedogenloze werkelijkheid lijkt voor even ver weg. Het opvallendste muzikale moment in Violet is het bezoek aan een concert van de black metalband Deafheaven. De kille harde metal brengt Jesse niet dichterbij, integendeel, stroboscopen en halfduister ontnemen het zicht en gesprekken blijven onverstaanbaar.

De jonge Amerikaanse regisseur Daniel Patrick Carbone is net als Devos niet vies van mooi gefilmde taferelen. Hij weet echter te voorkomen dat de mooifilmerij een doel op zichzelf wordt, zoals in Violet soms dreigt te gebeuren. De fraaie beelden maken in Hide Your Smiling Faces een personage van het vervallen landschap. Door Carbone’s lens krijgt het verval een morbide schoonheid die in het begin aantrekkelijk oogt totdat je je realiseert dat de getoonde maatschappij in ontbinding mensen al op zeer jonge leeftijd tot drastische besluiten kan aanzetten. Als je in de film verdachten wilt aanwijzen, gaat het landschap niet vrijuit.

Violet draait op moment van schrijven in de Nederlandse bioscopen. Hide Your Smiling Faces verscheen onlangs in Engeland op dvd en Blu-ray.

Violet 6/10 | Hide Your Smiling Faces 8/10

2 thoughts on “Treurende tieners: Violet (2014) versus Hide Your Smiling Faces (2013)

  1. Hide your smiling faces, erg geslaagd inderdaad. Stond in mijn top zoveel vorig jaar geloof ik. “Rich hill” al gezien? De documentaire-variant. Heel mooi.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *