The Room (Tommy Wiseau, 2003)

Facebooktwitterpinterestlinkedin

theroom1

Slechte films zijn er in overvloed, maar grappige slechte films zijn zeldzaam en daarom het koesteren waard. Een klassieker in dit subgenre is Plan 9 From Outer Space (Ed Wood, 1959). Intensive Care (Dorna van Rouveroy, 1991) is Neerlands trots en na het zien van de documentaire Best Worst Movie wil ik Troll 2 (Claudio Fragasso, 1990) ook een plaats in de top 5 van de canon gunnen. Deze drie titels hebben geduchte concurrentie van The Room. Tot vorige maand had ik nog nooit van dit gedrocht gehoord, totdat Kriterion hem onlangs als nachtfilm draaide in het kader van de zomerse filmmarathons op de vrijdagavond. Zaal 2 zat bijna helemaal vol met voornamelijk twintigers. Om een of andere reden waren ze allen gewapend met plastic lepeltjes.

Tommy Wiseau
Ik geef direct toe dat het bekijken van een faliekant mislukte film een cinefiele vorm is van ramptoerisme, net zo verwerpelijk als het uitlachen van geestelijk minder begaafde deelnemers aan talentjachten als Idols en X Factor. Toch kan ik geen medelijden hebben met Tommy Wiseau. Te oordelen aan zijn telkens terugkerende naam in de openingstitels is hij de hoofdverantwoordelijke voor het fiasco The Room. Het feit dat hij niet alleen als producer maar tevens als executive producer op de openingstitels vermeld staat, geeft aan dat deze man zo zijn eigen(wijze) visie heeft op het filmproces. Wiseau is ook scriptschrijver, regisseur en hoofdrolspeler. Met zijn lange, zwart geverfde haren en zijn doorgroefde kop heeft zijn personage Johnny meer weg van een vervroegd gepensioneerde hardrockgitarist met permanente kater dan een gewiekste zakenman. Hij houdt zijn ogen constant half gesloten, alsof zowel de zon als kunstlicht pijn doen aan zijn netvlies. Per tekstregel lijkt zijn Frans aandoende accent zwaarder te worden, totdat hij tegen het einde van de film nauwelijks meer is te verstaan.

Plot en herhaling
De plot van The Room is in theorie heel simpel. Johnny woont vijf jaar (kan ook zeven jaar zijn) samen met zijn vriendin Lisa (Juliette Danielle). Zij wil de relatie beëindigen, maar wordt door haar moeder aangemoedigd toch vooral te trouwen, niet vanwege de liefde, maar vanwege het geld. Ondertussen gaat Lisa vreemd met Johnny’s beste vriend Mark (Greg Sestero). Het duurt lang voordat Johnny bewijsmateriaal heeft verzameld en de confrontatie aangaat. Een van de redenen waarom The Room toch 99 minuten duurt, is het gebruik van de herhaling. Een vroege, obligate vrijscène tussen Johnny en Lisa wordt een minuut of tien later opnieuw getoond, weer gefilmd van achter doorzichtig gordijn en met een roos als hulpmiddel. De film neemt twee keer evenveel tijd voor een vrijpartij van Lisa met Mark.

theroom2

Een andere herhaling is het terugkerende bezoek van Lisa’s moeder. De onuitstaanbare vrouw kakelt constant over Johnny’s gezonde financiële positie, terwijl dochterlief telkens probeert uit te leggen dat ze niet meer van hem houdt. Ook irritant zijn de constante bezoekjes van Denny (Phillip Haldiman). Op de meest ongelegen momenten stapt deze jongeman de woon- en zelfs slaapkamer binnen en het duurt lang voordat enigszins duidelijk wordt wat zijn relatie is tot Johnny. Na die uitleg blijft hij een doelloze stoorzender in het verhaal en keert hij telkens terug als een hondje dat met zijn baasje wil spelen. Gooien met een Amerikaanse voetbal is zijn favoriete bezigheid. Er zijn minstens vijf scènes waarin mannen tijdens een gesprek de bal heen en weer gooien. Dat is vaak genoeg om een symbolische waarde achter het voorwerp te willen zoeken.

Nog meer herhaling
Locatie vormt ook een repetitief element. 80 procent van de film speelt zich af in de kamer uit de titel. Een paar keer verhuizen de personages naar het kale dakterras. Als je goed kijkt, zie je dat de acteurs voor een blue screen acteren en het uitzicht op San Francisco achteraf digitaal is toegevoegd. In een poging The Room op visueel vlak enigszins te verlevendigen, gebruikt Wiseau herhaaldelijk establishing shots van de haven van San Francisco. Omdat bij aanvang van de film duidelijk is dat het verhaal zich in San Francisco afspeelt, hebben deze shots geen enkele functie meer en voelen ze elders in de film aan als stoplappen. Het effect van de tot vervelens toe terugkerende panorama’s werkt op de lachspieren, zeker wanneer de camera seconden lang een panning shot maakt van de Golden Gate Bridge, eerst van links naar rechts, om een paar scènes later voor de afwisseling van rechts naar links te bewegen. Door de herhaling van acties, dialogen en establishing shots komt de film nooit op gang.

Zinloze incidenten
De herhalingen worden enkele malen onderbroken door incidenten, zonder dat deze incidenten direct betrekking hebben op het verhaal. Zo meldt moeder tussen neus en lippen door dat ze borstkanker heeft en ontdekt de kijker dat Denny een drugsprobleem blijkt te hebben. De ziekte en het drugsprobleem komen in de rest van de film niet meer ter sprake, al is het voor de plot handig dat in het drugsgeval een pistool wordt geïntroduceerd. Later lopen twee wildvreemde mensen zonder sleutel het verlaten huis van Johnny en Lisa binnen en beginnen ze een potje te vozen op de bank. Zelfs Lisa kent ze niet en is bij binnenkomst verbaasd over hun plotselinge aanwezigheid. Een zeldzaam uitstapje van Johnny en Mark naar een koffiehuis had tot een verhelderende dialoog kunnen leiden, maar het gesprek loopt snel dood als Johnny uit het niets informeert naar Marks seksleven.

theroom3

The Room als bioscoopervaring
De vraag Anyway, how is your sex life?, leverde een van de grootste lachsalvo’s op tijdens de voorstelling in Kriterion 2. Onbedoeld is het relatiedrama The Room namelijk een van de meest geslaagde komedies van het afgelopen decennium, zeker gezien in een uitverkochte filmzaal. Zonder het te weten, en zonder er moeite voor te hoeven doen, heeft Tommy Wiseau de lachers aan zijn broek hangen. Hij probeert heel nonchalant te acteren, maar loopt te zelfbewust door zijn eigen film, te ijdel om zijn eigen gebreken in te zien. Voor een hoofdrolspeler mist hij alle benodigde charisma en aan de verschrikte reacties van de dames in de zaal te oordelen, valt er ook te twijfelen aan zijn seksuele aantrekkelijkheid. De bedscènes zijn net zo sexy als een openhartoperatie.

Het jonge publiek reageerde zich af door op gezette tijden, maar toch vooral bij het verschijnen van Lisa’s moeder, keihard spoon te roepen en plastic lepeltjes naar het doek en door de zaal te gooien. Over de diepere betekenis van dit ritueel las ik pas later op internet (*), maar dat belette me niet mee te doen met elk lepeltje dat in mijn schoot werd geworpen. The Room nodigt uit tot schreeuwen naar het filmdoek. Wie zijn jullie?! riep een jongen uit het publiek hardop, toen de twee eerder genoemde personages uit het niets de kamer uit de filmtitel betraden. Een terechte opmerking, natuurlijk. Dankzij het joelende publiek bleek deze lauwe dweil van een film plotseling vol hoogtepunten te zitten. Johnny’s emotioneel bedoelde hartenkreet You’re tearing me apart! leverde hem bijna een staande ovatie op.

1/10


(*) de plastic lepels dienen in de lucht gegooid te worden wanneer foto’s van lepels in het decor zichtbaar zijn