Amer (Hélène Cattet & Bruno Forzani, 2009)

Facebooktwitterpinterestlinkedin

amer_1

De meest zintuiglijke film van het jaar is zonder meer Amer. In Amer wordt intens gevoeld, geroken, geproefd, gehoord, en vooral veel gekeken. Het oog is leidmotief in het eerste gedeelte van het drieluik, dat opent in het omvangrijke landhuis op een heuvel langs de Mediterrane kust.

Kleine Anna bespiedt vanuit sleutelgaten en door kieren van deur haar jonge ouders en rouwende grootmoeder. De ongebreidelde kinderfantasie maakt van de zwartgeklede weduwe een gezichtsloze heks. Angstig maar volhardend betreedt Anna de kamer waar haar grootvader ligt opgebaard. De enige manier waarop ze de heks kan afweren, is door een antieke fotohanger uit de dode handen van grootvader te ontfutselen. Werkelijkheid en fantasie vormen zo’n onontwarbare kluwen dat het meisje er in verstrikt raakt. De vroege confrontatie met Eros en Thanatos blijkt grote consequenties te hebben voor haar verdere leven.

Het tweede, kortste deel van Amer is een momentopname uit Anna’s pubertijd en speelt zich af in het nabij het huis gelegen kustplaatsje. Ondanks de alomtegenwoordige brandende zon gaat ook van dit middendeel dreiging uit, onder meer in de vorm van een groep jonge mannen op motoren. Verspreid over de film verwijst de kleur rood (een voorbij rijdende auto, een koffer) naar het bloedige slotdeel. De volwassen Anna keert terug naar het landhuis voor een laatste confrontatie met haar demonen. Per filmdeel wordt minder gesproken, totdat in deel drie alle woorden zijn verdwenen en Amer een pure filmbeleving wordt. De symboliek laat weinig aan de verbeelding over.

De kracht van Amer zit vooral in de beelden. Bewust overdreven kadering, extreme close-ups van onder meer ogen en andere lichaamsdelen, horizontalen die gedraaid zijn naar verticalen, beeldvervorming (zoals het spiegelbeeld van Anna gereflecteerd vanaf een glinsterende motor) en verkleuring (primaire kleuren ontrukken zich van elkaar in een bedscène). Amer is gefilmd als een klassieke giallo in extremis, gelukkig nergens in de weg gezeten door een dwingend plot. Zwarte handschoenen ontbreken zeker niet.

8/10